DKA ở trẻ em: Ảnh hưởng tốc độ truyền dịch và nồng độ NaCl trên thần kinh

DKA là gì?

DKA (Diabetic ketoacidosis) là tình trạng nồng độ ceton trong máu tăng lên gây nhiễm toan máu (hay còn gọi là acid máu) ở bệnh nhân đái tháo đường do sự rối loạn chuyển hóa. Kết quả nghiên cứu trên gần 1400 bệnh nhi nhiễm toan ceton do đái tháo đường mới công bố trên tạp chí NeJM cho thấy tốc độ truyền dịch cũng như nồng độ natri clorid đều không ảnh hưởng đến kết cục trên hệ thần kinh.

Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu tiến cứu, ngẫu nhiên, có đối chứng tại 13 trung tâm, các nhà nghiên cứu so sánh kết quả thần kinh ở trẻ em bị nhiễm toan ceton do đái tháo đường (DKA) được chỉ định một trong bốn phác đồ tiêm truyền tĩnh mạch: 0,45% hoặc 0,9% natri clorid được truyền với tốc độ nhanh (thay thế cho 10% trọng lượng dịch cơ thể mất trong 36 giờ) hoặc với tốc độ chậm (thay thế cho 5% trọng lượng dịch cơ thể mất trong 48 giờ). Liều insulin và dextrose đã được chuẩn hóa cho từng nhóm theo quy trình nghiên cứu (per protocol).

Kết quả

Sau 5 năm, theo dõi trên tổng số 1255 bệnh nhi (tuổi trung bình 12 tuổi) đã ghi nhận được 1389 ca DKA (pH trung bình=7,16; lượng bicarbonate huyết thanh trung bình=9 mmol/L).

Trong thời gian điều trị:

  • 48 bệnh nhân (3,5%) có suy giảm về trạng thái tâm thần – tiêu chí nghiên cứu chính (được xác định dựa vào điểm hôn mê theo thang điểm Glasgow Coma Scale (GCS) đo hai lần liên tiếp <14 trong 15 phút).
  • Hai bác sĩ khoa chăm sóc đặc biệt và một bác sĩ khoa cấp cứu trẻ em, được làm mù, xem xét hồ sơ bệnh án và xác định 12 trường hợp (0,9%) tổn thương não rõ ràng về mặt lâm sàng (được định nghĩa là sự suy thoái trạng thái thần kinh trong quá trình điều trị, đòi hỏi phải tiến hành liệu pháp tăng áp lực thẩm thấu, đặt nội khí quản hoặc tử vong). Một bệnh nhân đã ghi nhận tử vong.
  • Không có sự khác biệt giữa các nhóm về số lần suy giảm trạng thái tâm thần, mức độ sụt giảm điểm GCS hoặc khoảng thời gian điểm GCS <14. Cũng không có sự khác biệt về kết quả trên nhận thức thần kinh (bao gồm biểu hiện tổn thương não rõ ràng về mặt lâm sàng trong quá trình điều trị, trí nhớ và kiểm tra IQ 2-6 tháng sau khi xuất viện), thời gian điều trị DKA hoặc thời gian nằm viện.

Bàn luận

Tốc độ truyền dịch và hàm lượng natri clorid trong phạm vi nghiên cứu ở đây không có khả năng ảnh hưởng đến nguy cơ gặp phải các kết cục xấu trên thần kinh ở trẻ em bị DKA.

Các bác sĩ khoa cấp cứu nên tuân thủ các phác đồ điều trị DKA đã được thiết lập. Đối với trẻ bị DKA và có suy giảm trạng thái tâm thần, cần liên hệ bác sĩ nhi khoa chăm sóc đặc biệt sớm, trong khi xem xét liệu pháp tăng áp lực thẩm thấu và hỗ trợ bằng máy trợ thở.

Tài liệu tham khảo

  1. Kuppermann N et al. Clinical trial of fluid infusion rates for pediatric diabetic ketoacidosis. N Engl J Med 2018 Jun 14; 378:2275.
  2. Sperling MA. Fluid composition, infusion rate, and brain injury in diabetic ketoacidosis. N Engl J Med 2018 Jun 14; 378:2336.

Kim Chi Nguyễn Thị

Lời nói đầu, Thân gửi các bạn độc giả của bs Chi. Mình muốn tâm sự một chút suy tư của một bác sĩ nghèo nhưng lại mang trong mình một nỗi lòng đau đáu của một người mẹ, một người phụ nữ lương thiện, muốn giúp đỡ những người khó khăn hơn mình. Cách đây hơn 3 năm, trước khi đại dịch covid xảy ra. Mình có lập 1 trang fb với tên Dr. Nguyễn Thị Kim Chi. Trang chuyên dịch những bài viết hay về thông tin y học trên Medscape, một tờ báo uy tín. Những bài viết là những tiến bộ khoa học nhân loại được chuyển thể từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Với mục đích đem thông tin y học mới nhất, đem những thành tựu y học tiên tiến nhất tiếp cận với những bệnh nhân, người mà cũng đang khao khát tìm đến những hy vọng tiến bộ y học trên con đường chạy chữa bệnh của bản thân, người thân, gia đình mình. Với mục đích đó, mình thực hiện cũng được hơn 3 năm. Trộm vía, được sự ủng hộ giúp đỡ của bạn đọc, may mắn công việc đó cũng vẫn trôi chảy. Với việc đem thông tin y học chuyển tải qua tiếng Việt, mình cũng được rất nhiều bạn đọc tìm hiểu, đặt những câu hỏi về tình trạng bệnh, cách chữa trị của người thân, con cái, hay những phương pháp tiên tiến nhất. Cảm ơn tình cảm của bạn đọc đã ủng hộ bs cũng như trang fb Dr.Nguyễn Thị Kim Chi. Nay trang fb được đổi tên thành Fb Nguyễn Thị Kim Chi. Xuất phát từ việc khao khát muốn làm thiện nguyện, mình đã mạnh dạnh lập nên trang fb này. Với mục đích kêu gọi từ thiện từ những bạn đọc gần xa. Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Trao đi là còn mãi! Mình mong muốn làm từ thiện thì từ rất lâu rùi. Mình cũng đi tìm hiểu rất nhiều hội nhóm với mong muốn có thể hành động, hoặc làm bất kì những việc gì đó, dù là nhỏ nhất có thể giúp đỡ được người khó khăn hơn mình. Chính vì khao khát mong muốn trao đi những tình cảm tốt đẹp, vượt qua cái ngại ngần của bản thân, và ước mơ thiện nguyện thành sự thật nên mình, bs Chi lập trang fb Thiện nguyện - Charity. Trang này sẽ là lưu giữ những thông tin vs những tấm lòng thiện nguyện của bạn đọc trang bs Chi. Hãy chung tay giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. Dù là nhỏ nhất cũng rất đáng trân trọng. Mình xin đóng góp quỹ của trang Thiện nguyện - Charity trước 1000k. Số tiền này tuy nhỏ, nhưng mong muốn trang sẽ giúp đỡ được nhiều người khó khăn hơn. Bạn đừng ngần ngại trao đi, dù là 20k hay 50k. Nếu bạn thấy thoả đáng thì điều đó đã là thiện nguyện rùi. Hãy để mình giúp bạn 1 phần nhỏ trên con đường thiện nguyện, để chúng ta có chung bạn thiện thành. Nếu bạn đọc bài, thấy bài hay xin like vs chia sẻ miễn phí. Nếu bạn muốn làm từ thiện, hãy chuyển tấm lòng của bạn tới số tài khoản của bs Chi. Mình sẽ giúp bạn gửi tới những người có hoàn cảnh khó khăn vs tấm lòng chân thành nhất. Tài khoản mang tên Nguyễn Thị Kim Chi Số tài khoản: 26702461 Ngân hàng: Vp bank (Vì Việt Nam thịnh vượng) Chuyển khoản ghi: TC tên người chuyển khoản Số tiền được cộng vào đủ từ 1000k-5000k sẽ được trao đến các địa chỉ công khai. Đến đây mình, bs Chi xin cảm ơn bạn đọc đã đồng hành cùng mình trong thời gian qua vs trong thời gian tới. Chúc các bạn đọc sức khoẻ, hạnh phúc, thành đạt.