Bạn có phải là một người lo lắng quá mức? Có lẽ bạn vô thức nghĩ rằng nếu bạn “đủ lo lắng”, bạn có thể ngăn chặn những điều xấu xảy ra. Nhưng thực tế là, lo lắng có thể ảnh hưởng đến cơ thể theo những cách có thể làm bạn ngạc nhiên. Khi lo lắng trở nên quá mức, nó có thể dẫn đến cảm giác lo lắng cao độ và thậm chí khiến bạn bị bệnh về thể chất.
Điều gì xảy ra khi bạn lo lắng quá mức?
Lo lắng là cảm giác không đơn giản hoặc quá lo lắng về một tình huống hoặc vấn đề. Với sự lo lắng quá mức, tâm trí và cơ thể của bạn rơi vào tình trạng quá tải khi bạn liên tục tập trung vào “những điều gì đó có thể xảy ra”.
Giữa những lo lắng quá mức, bạn có thể phải chịu đựng việc lo lắng cao độ – thậm chí là hoảng loạn – trong lúc thức. Nhiều mối lo lắng kéo dài thời gian rất lâu về việc cảm thấy như có cảm giác sắp chết hoặc nỗi sợ hãi không thực tế chỉ làm sự lo lắng của bản thân tăng lên. Những người lo lắng quá mức cực kỳ nhạy cảm với môi trường và những lời nói chỉ trích từ người khác, họ có thể cho rằng bất cứ điều gì – và bất cứ ai đều là một mối đe dọa tiềm tàng.
Lo lắng trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn, đến mức nó có thể biếng ăn, thay đổi các thói quen lối sống, các mối quan hệ, giấc ngủ và hiệu suất công việc của bạn. Nhiều người lo lắng quá nhiều đến mức họ tìm đến các thói quen sinh hoạt có hại như ăn quá nhiều, hút thuốc lá hoặc sử dụng rượu và ma túy để làm giảm sự lo lắng.
Lo âu (Bất an) là gì?
Lo âu là một phản ứng bình thường khi gặp căng thẳng. Tuy nhiên, sự lo âu có thể là kết quả của một số rối loạn như rối loạn lo âu toàn thể, ám ảnh. hoảng sợ hoặc ám ảnh xã hội. Rối loạn lo âu là phổ biến ở Hoa Kỳ, ảnh hưởng đến gần 40 triệu người trưởng thành. Lo lắng biểu hiện theo nhiều cách và không phân biệt tuổi tác, giới tính hoặc chủng tộc.
Căng thẳng khi thi cử hoặc tham gia phỏng vấn cũng có thể khiến cho người ta cảm thấy lo âu, bất an. Và thi thoảng, lo lắng đôi chút hoặc lo âu cũng có ích. Nó có thể giúp bạn sẵn sàng cho các trường hợp, sự việc sắp diễn ra. Thay vào đó, nếu bạn đang chuẩn bị cho cuộc phỏng vấn, 1 chút lo lắng hoặc bất an có thể đẩy bạn tìm được nhiều cơ hội. Sau đó bạn sẽ giới thiệu bản thân 1 cách chuyên nghiệp đến các nhà tuyển dụng. Lo lắng về kỳ thi có thể giúp bạn học chăm chỉ hơn nữa và chuẩn bị tốt cho ngày thi.
Nhưng những phản ứng nhanh và nhạy cảm của việc lo lắng quá mức cũng là tác nhân gây nên căng thẳng. Thậm chí suy nghĩ về các vấn đề cũng có thể gây đến việc lo lắng mãn tính và suy nhược. Lo lắng quá mức, sợ hãi hoặc lo âu liên tục sẽ nguy hại đến mức độ khiến bạn không thể tập trung suy nghĩ thực tế, rõ ràng được. Những người hay lo âu quá mức sẽ gặp khó khăn trong việc giảm bớt sự lo lắng. Khi họ lo lắng quá mứ, nó sẽ có những dấu hiệu cụ thể.
Lo lắng và lo âu quá mức có thể gây ra phản ứng căng thẳng?
Căng thẳng đến từ nhu cầu và áp lực mà chúng ta trải qua mỗi ngày. Xếp hàng dài ở các tiệm thực phẩm, kẹt xe hàng giờ liền, chuông điện thoại liên tục, hoặc là bệnh không khỏi trong thời gian dài (bệnh mãn tính) đều là những ví dụ điển hình trong cuộc sống có thể gây nên căng thẳng. Khi lo lắng và lo âu trở nên quá mức, bạn có thể dễ kích động phản ứng căng thẳng.
Có 2 trạng thái phản ứng căng thẳng. Đầu tiên, nhận thức về thử thách (tranh tài). Thứ hai là phản ứng cơ thể 1 cách tự động được gọi “chiến đấu hoặc chạy”, làm cho adrenaline (hormone được sản xuất ra khi bạn sợ hãi,tức giận, phấn khích) tăng cao và khiến cơ thể bạn báo động đỏ (cơ thể chuẩn bị cho những phản ứng chống lại sự nguy hiểm). Chính phản ứng “chiến đấu hay chạy” đã bảo vệ tổ tiên chúng ta khỏi những nguy hiểm hay trở thành mồi cho những động vật hoang dã. Mặc dù ngày nay, chúng ta không gặp những nguy hiểm từ động vật hoang dã, nhưng nguy hiểm vẫn còn tồn tại. Đó có thể là làm cùng đồng nghiệp khó tính, đứa bé bị đau bụng, hoặc là tranh chấp cùng người thân.
Lo lắng quá mức có phải là bệnh lý?
Lo lắng trong thời gian dài và cảm xúc căng thắng có thể là những tác nhân của việc sức khoẻ có vấn đề. Một trong những vấn đề là khi phản ứng “chiến đấu hay chạy” lặp đi lặp lại mỗi ngày bởi lo lắng quá mức và lo âu. Phản ứng “chiến đấu hay chạy” khiến cho hệ thống thần kinh của cơ thể giải phóng các hormone gây căng thẳng như cortisol. Những hormone này làm lượng đường trong máu và chất béo trung tính mà cơ thể dùng như là nhiên liệu tăng cao. Những hormone này cũng gây ra các phản ứng vật lý như:
- Khó nuốt
- Chóng mặt
- Miệng khô
- Tim đập nhanh
- Nhức đầu
- Không có khả năng tập trung
- Cáu gắt
- Đau cơ
- Căng cơ
- Buồn nôn
- Dễ bị kích động
- Thở nhanh
- Thở đứt quảng (Khó thở)
- Đổ mồ hôi
- Run rẩy và co giật
Khi trong máu có quá nhiều nhiên liệu mà các hoạt động thể chất không dùng, sự lo âu kéo dài và việc các hormone căng thẳng được cơ thể sản xuất có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với thể chất, gồm:
- Ức chế hệ miễn dịch
- Rối loạn tiêu hoá
- Căng cơ
- Mất trí nhớ tạm thời
- Bệnh động mạch vành
- Đau tim
- Nếu lo lắng kéo dài và lo âu cao độ không được điều trị, nó có thể dẫn đến việc bạn bị trầm cảm và thậm chí có ý tự sát.
Mặc dù những tác động này chỉ là phản ứng với căng thẳng, căng thẳng thật ra chỉ là tác nhân đơn giản. Dù bạn muốn hay không thì việc nó có phải là bệnh hay không phụ thuộc vào việc bạn kiểm soát căng thẳng như thế nào. Phản ứng cơ thể khi căng thẳng liên quan đến hệ thống miễn dịch, tim và các mạch máu, và các tuyến hạch tiết ra hormone. Những hormone này thường giúp các chức năng cơ thể, như là chức năng não và các xung thần kinh.
Tất cả hệ thống này tương tác và bị ảnh hưởng bởi tâm lý đối phó và các trạng thái tâm lý. Sự căng thẳng đó khiến cho bạn bị bệnh. Thay vào đó, những ảnh hưởng của phản ứng này như lo lắng quá mức và lo âu đối với các hệ thống tương tác khác nhau có thể gây ra bệnh tật. Tuy nhiên, có những điều bạn có thể làm, bao gồm thay đổi lối sống và cách bạn phản ứng.
Những thay đổi lối sống nào có thể giúp vượt qua những lo lắng quá mức?
Mặc dù lo lắng quá mức và lo âu cao độ có thể làm cho cơ thể mất cân bằng, bạn cũng có nhiều lựa chọn để thiết lập lại sự cân bằng, hài hoà của lý trí, cơ thể và tinh thần.
Hãy trao đổi với Bác sĩ. Đầu tiên, bạn nên trò chuyện cùng Bác sĩ. Tiến hành kiểm tra thể chất để chắc chắn bạn không có bất kỳ vấn đề sức khoẻ khiến bạn cảm thấy lo âu. Bác sĩ có thể ghi đơn thuốc như là thuốc an thần hoặc thuốc trầm cảm để giúp bạn kiểm soát được sự lo âu và lo lắng quá mức.
- Tập thể dục hàng ngày. Trước đó hãy hỏi Bác sĩ về chương trình tập mà bạn muốn tập mỗi ngày. Các phản ứng hoá học trong khi tập thể dục ở mức độ vừa phải có thể rất tốt cho cơ thể, giúp tăng cường các chức năng của hệ miễn dịch. Thông thường các bài tập thể dục nhịp điệu và các bài tập nâng cao thể lực cũng là 1 phương pháp hiệu quả để rèn luyện cơ thể của bạn đối phó và kiểm soát được căng thẳng.
- Ăn uống lành mạnh, cân bằng các bữa ăn. Căng thẳng và lo lắng làm cho 1 số người biếng ăn, số khác thì ăn quá nhiều, hoặc là ăn những món có hại cho sức khoẻ. Hãy luôn nhớ bạn cần giữ sức khoẻ khi tâm trạng lo lắng khiến bạn đến gần tủ lạnh.
- Dùng đồ uống có caffeine ở mức độ vừa phải. Caffeine kích thích hệ thống thần kinh của bạn để sản xuất ra adrenaline và làm cho bạn có cảm giác bồn chồn lo sợ và dễ nổi giận.
- Nhận biết rõ lo lắng của bạn. Chỉ dành 15 phút mỗi ngày cho phép bản thân tập trung vào các vấn đề, nỗi sợ hãi và sau đó ném chúng đi khi hết thời gian. Một số người còn đeo dây cao su trên cổ tay và “bật” dây cao su nếu họ thấy mình đang ở trong “chế độ lo lắng”. Làm bất cứ điều gì bạn có thể để nhắc nhở bản thân ngừng lo lắng.
- Học cách thư giãn. Các phương pháp thư giãn có thể giúp bạn “bật” phản ứng thư giãn – một trạng thái sinh lý do cảm gíac ấm áp, yên tĩnh và tinh thần tỉnh táo. Đây là phản ứng đối ngược với phản ứng “chiến đấu hay chạy”. Những phương pháp thư giãn có 1 tiềm năng thực sự giúp bạn giảm lo lắng và lo âu. Nó còn có thể nâng cao khả năng tự kiểm soát căng thẳng của bản thân. Khi thư giãn, lưu lượng máu lên não được tăng lên và sóng não chuyển từ beta cảnh báo sang nhịp alpha thư giãn. Luyện tập thường xuyên các phương pháp thư giãn có thể giúp bạn chống lại các ảnh hưởng suy nhược của căng thẳng. Phương pháp phổ biến gồm Hít thở sâu bằng cơ bụng; Thiền; Nghe nhạc êm dịu; các hoạt động Yoga và Thái cực quyền.
- Thiền. Thiền hàng ngày – thay vì lo lắng – có thể giúp bạn vượt ra khỏi những suy nghĩ tiêu cực và cho phép bạn trở nên “không bị cản trở” khỏi những lo lắng khiến cơ thể bạn luôn cảnh giác cao độ. Với thiền, bạn cố ý chú ý đến những gì đang xảy ra ở thời điểm hiện tại mà không nghĩ đến quá khứ hay tương lai. Thiền làm giảm các hormone như cortisol và adrenaline, được giải phóng trong quá trình “chiến đấu hoặc bay” hoặc phản ứng căng thẳng.
- Có mạng lưới xã hội lớn. Cảm giác cô đơn trong thời gian dài hoặc bị cô lập giữa xã hội khiến cho hiệu quả của việc kiểm soát căng thẳng trở nên khó khăn. Đối với những người hạnh phúc kết hôn hoặc có mạng lưới (mối) quan hệ bạn bè rộng thì không những có tuổi thọ cao, mà còn ít gặp các vấn đề về sức khoẻ.
- Hãy trò chuyện với Bác sĩ vật lý trị liệu. Tư vấn tâm lý có thể giúp bạn phát huy các phương pháp phù hợp để giải quyết các vấn đề gây ra sự lo lắng quá mức. Can thiệp tâm lý có thể cung cấp cho bạn các phương pháp điều trị khác mà bạn có thể sử dụng trong hoặc ngoài các chương trình điều trị khác. Bác sĩ trị liệu sẽ giúp bạn xác định loại suy nghĩ và niềm tin nào gây ra sự lo lắng và sau đó trao đổi với bạn để giảm bớt chúng. Bác sĩ trị liệu có thể giúp bạn bằng cách gợi ý những cách giúp bạn thay đổi. Nhưng bạn phải chính là người thực hiện các thay đổi. Trị liệu chỉ thành công nếu bạn thực hiện tốt.
