Viêm tụy cấp
Viêm tụy cấp là một bệnh lý khá thường gặp trong cấp cứu bụng ngaoij khoa trên thế giới và tại Việt Nam. Viêm tụy cấp là bệnh lý tương đối khó phát hiện cũng như điều trị. Trong nhiều trường hợp viêm tụy cấp có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân
Viêm nhiễm: Viêm túi mật, viêm ruột thừa, thương hàn, viêm bóng vater, giun…
Tắc cơ học: Sỏi mật, sỏi trong đường tụy, u chèn ép đường tụy
Do rượu
Do chuyển hóa: Cường cận giáp, tăng canxi huyết, béo phì
Các thuốc Ức chế miễn dịch, corticoid..
Nhiều trường hợp không tìm được nguyên nhân hay yếu tố nguy cơ rõ ràng
Triệu chứng lâm sàng
Toàn thân: Mặt tái, chân tay lạnh, toát mồ hôi, mạch nhanh, có thể kèm theo sốt, sốt nhẹ 38-39 độ
Thường khởi phát sau 1 bữa ăn giàu dinh dưỡng
Bụng chướng
Đau bụng: Đau bụng đột ngột vùng thượng vị hoặc hạ sườn trái, đau có thể từ nhẹ đến rất đau trong trường hợp nguyên nhân do giun
Nôn: Là triệu chứng rất thường gặp
Vàng da có thể gặp trong các trường hợp kèm tắc mật do tụy bị viêm phù nề, tăng kích thước
Xét nghiệm và cận lâm sàng
Tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán viêm tụy cấp là xét nghiệm Amylaza
Amylaza máu và nước tiểu tăng từ 2-20 lần so với bình thường
Lipaza máu cũng tăng tương tự như amylaza
Đường máu, lipid máu tăng
Bạch cầu tăng, nhất là đa nhân trung tính
Siêu âm có thể phát hiện hình ảnh tụy tăng kích thước, viêm phù nề, dịch quanh tụy, cũng có thể phát hiện các yếu tố nguyên nhân như sỏi tụy, sỏi đường mật, các bất thường hệ thống đường mật
Ngoài ra hiện nay người ta cũng áp dụng chụp cắt lớp vi tính vào chẩn đoán viêm tụy cấp, tuy nhiên phương pháp này khá tốn kém và chỉ được áp dụng ở các cơ sở y tế có trang thiết bị hiện đại.
Điều trị
Có hai phương pháp điều trị là điều trị nội khoa và ngoại khoa. Tùy vào tình trạng bệnh nhân và điều kiện của cơ sở y tế mà bác sỹ sẽ quyết định điều trị theo hướng nào.
Nếu điều trị nội khoa thì nguyên tắc điều trị sẽ là:
Điều chỉnh chế độ ăn
Giảm đau, chống sốc, chống nhiễm khuẩn
Ức chế tiết men tụy, kháng men tụy
Phòng bệnh
Duy trì chế độ ăn uống và hoạt động một cách khoa học và hợp lý, tránh sử dụng nhiều rượu bia và các chất kích thích, giảm cân ở những người thừa cân, kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện các bất thường khác có liên quan.
