Những điều cần biết về bệnh sốt rét, cách điều trị và phòng bệnh

Đại cương

Bệnh sốt rét là bệnh xã hội phổ biến và quan trọng ở Việt Nam. Bệnh do kí sinh trùng sốt rét Plasmodium gây nên và trung gian truyền bệnh đó là con muỗi anophen.

Có 4 loài plasmodium gây bệnh sốt rét cho người:

Plasmodium falciparum

Plasmodium vivax

Plasmodium malarie

Plasmodium ovale

Ở việt nam thường có hai loài đó là Plasmodium falciparum, plasmodium vivax

Quá trình phát triển của kí sinh trùng sốt rét

Có hai giai đoạn

Giai đoạn phát triển vô tính ở người

Thời kì ở tế bào gan: Khi muỗi đốt người, truyền các mảnh thoa trùng của kí sinh trùng sốt rét vào người. Các thao trùng này lưu hành trong máu khoảng 30 ngày rồi xâm nhập vào tế bào gan, phá vỡ tế bào gan
Thời kì ở hồng cầu: từ tế bào gan, các thoa trùng xâm nhập vào tế bào hồng cầu, lớn lên thành thể tư dưỡng non, già. Đối với loài Plasmodium falciparum sau khi giải phóng khỏi tế bào gan thì toàn bộ kí sinh trùng đi vào máu. Còn 3 loài còn lại sau khi xâm nhập vào tế bào gan chỉ có một phần vào máu, còn một phần ở lại tế bào gan tạo nên chu kỳ ngoại hồng cầu, gây các đợt sốt rét xa.

Tại tế bào hồng cầu, kí sinh trùng lớn lên, phá vỡ tế bào hồng cầu, và xâm nhập tế bào hồng cầu mới tiếp tục chu trình của nó. Một số kí sinh trùng phát triển thành thể cái, đực và nếu không được muỗi hút thì các giao tử này tự tiêu hủy ở người.

Giai đoạn phát triển hữu tính ở cơ thể muỗi

Khi được muỗi hút, thì thể giao tử đực cái, đực vào dạ dày muỗi, kết hợp nhau tạo thành trứng. Trứng này chui qua thành dạ dày, tập trung tại hạch nước bọt tạo nên các thao trùng, khi muỗi đốt người các thoa trùng này lại vào cơ thể người và tiếp tục chu kỳ phát triển ở người

Đặc tính gây bệnh của kí sinh trùng sốt rét

Bệnh sốt rét biểu hiển bằng những cơn sốt rét run, tương ứng với từng đợt hồng cầu bị phá hủy. Khoảng cách giữa cơn sốt phụ thuộc vào thời gian thực hiện chu kỳ sinh sản vô tính kí sinh trùng sốt rét ở tế bào hồng cầu. Khoảng cách này tùy thuộc vào tuy loài:

Plasmodium falciparum: 24-48 giờ

Plasmodium vivax: 48 giờ

Triệu chứng lâm sàng

Thể sốt rét thông thường

Bệnh nhân đột ngột lên cơn sôt rét cầm cập, phải đắp nhiều chăn vẫn thấy rét. Cơn sốt rét kéo dài từ 1-2 giờ rồi chuyển sang nóng.
Bệnh nhân sốt nóng, người nóng bừng nhiệt độ cao trong 2-4 giờ
Bệnh nhân vã mồ hôi, thân nhiệt hạ dần rồi trở lại bình thường
Tùy theo loài kí sinh trùng gây bệnh mà bệnh nhân có thể sốt hằng ngày hay cách ngày, hay mấy ngày một cơn.

Thể ác tính

Thường do plasmodium gây nên, biểu hiện rất nặng với các triệu chứng như:
Đối với thần kinh: bệnh nhân rối loạn tinh thần như mê sảng, lú lẫn, hôn mê có khi điên rồ
Tim mạch: tim đập yếu, huyết áp giảm, da tái nhợt, trụy tim mạch
Tiêu hóa: rối loạn tiêu hóa: nôn mửa, ỉa lỏng
Tiết niệu: đái ra albumin, đái ra huyết sắc tố
Toàn thân sốt cao có thể tới 40-42 độ, có khi thân nhiệt lại hạ thấp 35-36 độ.

Hậu quả

Thiếu máu cả số lượng và chất lượng
Gan to dẫn đễn suy gan
Lách to dẫn đến xơ hóa lách

Điều trị

Cắt cơn sốt: quinin, artemisinin
Điều trị dự phòng chống tái phát: Nivaquin
Điều trị sốt rét ác tính: quinin
Truyền albumin, kết hợp với thuốc trợ tim mach, trợ sức, thuốc an thần, hạ sốt

Phòng bệnh

Diệt muỗi
Chống muỗi đốt
Uống thuốc phòng trước khi vào vùng sốt rét cho đến khi ra khỏi vùng sốt rét một tuần.

copy ghi nguồn: https://healthyeatingforums.com/

link bài viết: Bệnh sốt rét

Đại cương

Quá trình phát triển của kí sinh trùng sốt rét

Giai đoạn phát triển vô tính ở người

Giai đoạn phát triển hữu tính ở cơ thể muỗi

Đặc tính gây bệnh của kí sinh trùng sốt rét

Triệu chứng lâm sàng

Thể sốt rét thông thường

Thể ác tính

Hậu quả

Điều trị

Phòng bệnh

Kim Chi Nguyễn Thị