Thuyết một nguyên nhân:
Thuyết một nguyên nhân hay còn gọi là thuyết nguyên nhân đơn thuần (monocausalisme): đã cho rằng mọi bệnh đều được gây ra bởi một nguyên nhân (là do vi khuẩn). Thuyết này ra đời sau khi Pasteur, Kock cùng với các học trò lần lượt tìm ra nhiều vi khuẩn gây bệnh, đã đem lại hậu quả rất lớn trong việc phòng bệnh và chữa bệnh, khiến cho mọi người suy đoán sai bệnh nào cũng đều do vi khuẩn gây ra.
Song về sau sự tiến bộ của y học cho thấy có rất nhiều bệnh đều không do vi khuẩn gây ra như bệnh cao huyết áp, sốc chấn thương (trong trường hợp bệnh nhân bị gãy xương kín), sốc điện, sốc do bỏng…Thậm chí, trong một số trường hợp có mặt của vi khuẩn nhưng không có điều kiện thuận lợi thì bệnh không phát sinh. Vi khuẩn lao khó có khả năng gây lao phổi ở một cơ thể khỏe mạnh cường tráng, dinh dưỡng đầy đủ, lao động và sinh hoạt điều độ, vệ sinh tốt…
Sự cực đoan của thuyết này đã phần nào kìm hãm sự tiến bộ của y học (ví dụ biết chữa bệnh Beri- Beri bằng cám gạo nhưng vẫn nghĩ bệnh là do vi khuẩn gây ra), gây ra các hoang mang khi tìm thấy vi khuẩn nhưng chưa có thuốc đặc trị. Người thầy thuốc điều trị bệnh một cách phiến diện, chỉ tập trung diệt vi khuẩn, không quan tâm đến tìm các nguyên nhân gây bệnh khác.
Thuyết điều kiện gây bệnh:
Ngược lại với thuyết trên, thuyết này cho rằng bệnh sinh ra do tác dụng tổng hợp của tất cả các điều kiện, trong đó mỗi điều kiện đều quan trọng như nhau (nguyên nhân chỉ là một điều kiện trong các điều kiện). Ví dụ, có người cho rằng bệnh lao phát sinh do các yếu tố sau đồng thời tác động: vi khuẩn lao, ăn uống thiếu thốn, lao động nặng nhọc, nhà cửa tối tăm ẩm thấp, môi trường ô nhiễm…Đúng ra, phải coi vi khuẩn lao là nguyên nhân (thiếu nó sẽ không có bệnh lao), các yếu tố còn lại chỉ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh.
Thuyết này có những hạn chế và tiêu cực: tư tưởng cờ đợi có đủ biện pháp mới phòng được bệnh. Ví dụ, có người cho rằng phải chờ đợi nhiều năm nữa mới tiêu diệt được giun đũa.
Thuyết thể tạng:
Thuyết này cho rằng bệnh là do thể tạng. Sự quan sát cho thấy cùng tiếp xúc với vi khuẩn lao, có người rất dễ mắc bệnh, có người lại không dễ mắc bệnh. Ngoài ra, một số bệnh lại có tính di truyền tự phát, không cần một nguyên nhân hay một điều kiện cụ thể nào. Cùng một loại bệnh nhưng mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào thể tạng của từng người. Những điều đó là một thực tế, nhưng dựa vào đó đi đến một thuyết là sai lầm.
Ngành y học hiện đại công nhận có tạng, kể cả có tạng dễ mắc bệnh này và khó có thể mắc bệnh khác, nhưng không phải bệnh nào cũng phụ thuộc vào tạng, như một định mệnh. Thuyết này không coi trọng vai trò của bệnh nguyên, các yếu tố ngoại cảnh và các yếu tố nội tại đối với bệnh.
copy ghi nguồn:https://healthyeatingforums.com/
link bài viết:Các quan niệm chủ yếu trước đây về bệnh nguyên
