Nhiều người đã từng trải qua tình trạng mất trí nhớ tạm thời trong cuộc đời. Rất nhiều trong số họ đã lo lắng, hoảng sợ vì tình trạng bệnh của mình. Vậy thực chất chứng mất trí nhớ tạm thời là bệnh gì? Liệu đây có phải một căn bệnh đáng lo ngại? tapchiyhocvietnam.com sẽ đưa tới cho bạn đọc các thông tin về bệnh này qua bài viết dưới đây.
Mất trí nhớ tạm thời là bệnh gì?
Mất trí nhớ tạm thời là tình trạng người bệnh đột nhiên mất trí nhớ mà không xuất phát từ bất kỳ một vấn đề thần kinh nào.
Tuy người bệnh khi đó vẫn có thể nhớ được mình là ai và vẫn nhận ra những người mà họ biết rõ; nhưng họ không thể nhớ lại các sự kiện vừa mới diễn ra, ghi nhớ các sự kiện mới hay lặp đi lặp lại một câu hỏi vì quên mất câu trả lời vừa mới nhận được.
Tình trạng này thường chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn, sau đó trí nhớ sẽ quay trở lại trạng thái bình thường.
Nguyên nhân gây bệnh mất trí nhớ ở người trẻ
Bệnh mất trí nhớ tạm thời ở người trẻ thường diễn ra do ba nguyên nhân chủ yếu: do tai nạn, sử dụng rượu bia và mất trí nhớ tạm thời sau khi ngủ dậy.
Mất trí nhớ tạm thời sau tai nạn
Sau khi gặp tai nạn tác động lên não, bệnh nhân sẽ bị chấn thương sọ não ở một trong bốn loại: tụ máu não, giập não, nứt sọ và chấn động não.
Mất trí nhớ tạm thời sau tai nạn là hậu quả do chấn động não – thể nhẹ nhất của chấn thương sọ não – gây nên. Có hai dạng mất trí nhớ tạm thời do chấn động não hay gặp:
- Mất trí nhớ ngược chiều: bệnh nhân mất một phần hoặc mất toàn bộ ký ức trước khi chấn thương xảy ra.
- Mất trí nhớ thuận chiều: bệnh nhân gặp khó khăn trong việc hình thành các ký ức mới trong khoảng thời gian ngắn, dẫn đến những khoảng trống trong ký ức sau khi bị tai nạn.
Một số dấu hiệu điển hình của mất trí nhớ tạm thời sau tai nạn:
- Bệnh nhân mất trí nhớ đột ngột, không nhớ được một số sự kiện đã từng xảy ra, dù vẫn còn khả năng nhận thức bình thường (vẫn gọi tên được các đồ vật quen thuộc, đọc được các chỉ dẫn đơn giản)
- Bệnh nhân cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, khó chịu, buồn nôn, …, thường tự đặt ra các câu hỏi như: “Tôi đang làm gì?”, “Đây là đâu?”, …
Mất trí nhớ tạm thời sau khi uống rượu
Người say rượu thường bị mất trí nhớ theo một trong hai dạng:
- Mất trí nhớ từng phần (còn được gọi là “mất tập trung”): người say rượu không thể nhớ lại được các sự kiện trong những khoảng thời gian ngắn, tuy nhiên nếu họ được gợi nhắc lại thì họ vẫn có thể khôi phục ký ức về chúng.
- Mất trí nhớ toàn bộ: người say mất hoàn toàn ký ức về các sự kiện trong những khoảng thời gian dài hơn, kể cả khi được gợi nhắc họ cũng không thể nhớ lại được.
Nguyên nhân:
Vùng đồi hải mã – một vùng não ảnh hưởng trực tiếp tới sự hình thành trí nhớ – đã xảy ra sự rối loạn hoá học và sinh lý học thần kinh.
Cồn trong rượu đã làm nhiễu loạn truyền tải glutamate (chất mang tín hiệu giữa các tế bào thần kinh) trong vùng đồi hải mã, khiến các cảm thụ quan không còn hoạt động đúng chức năng nữa.
Quá trình nào kích thích các tế bào thần kinh sản sinh steroid, chất này ngăn cản các cảm thụ quan liên lạc với nhau một cách thích hợp, dẫn đến phá huỷ điện thế hoá dài hạn giữa các synap – quá trình cần thiết để ghi nhớ các sự kiện.
Cách phòng tránh
- Ăn thật nhiều để no, bởi nếu chúng ta say xỉn với một cái dạ dày trống rỗng thì nồng độ cồn trong máu sẽ tăng nhanh hơn một cách đáng kể.
- Uống ít hơn và uống chậm hơn. Việc dung nạp quá nhanh một lượng lớn cồn vào máu là thủ phạm chính khiến cho người say mất trí nhớ tạm thời sau đó.
- Phụ nữ có tỷ lệ mất trí nhớ tạm thời do say xỉn cao hơn đàn ông do lượng cồn trong máu của họ tăng nhanh hơn, họ có ít enzyme phân giải rượu trong dạ dày hơn và trong cơ thể có ít nước để phân tán cồn hơn.
Mất trí nhớ tạm thời sau khi ngủ dậy
Sự suy giảm chất lượng giấc ngủ cũng là một nguyên nhân dẫn tới mất trí nhớ tạm thời thuận chiều. Trong giấc ngủ, điện thế hoạt động của các neuron được chuẩn hoá nhờ quá trình suy yếu có chọn lọc của các synap.
Điều này tạo ra không gian trong não, cho phép não ghi lại các ký ức mới trong thời gian tỉnh táo. Một giấc ngủ không được đảm bảo sẽ dẫn làm ảnh hưởng tới sự dẻo dai của synap (khả năng hưng thịnh hoặc suy yếu của hoạt động synap), ảnh hưởng tới quá trình ghi nhớ của con người.
Một số nguyên nhân khác
Bệnh mất trí nhớ tạm thời còn bắt nguồn từ một số nguyên nhân:
- Tác dụng phụ của các loại thuốc như: thuốc an thần, giãn cơ, chống trầm cảm, giảm đau hậu phẫu, kháng sinh histamin, …
- Căng thẳng thần kinh và lo âu: những yếu tố này làm giảm độ tập trung, giảm khả năng học hỏi và ghi nhớ.
- Chế độ ăn uống kém: chứng mất trí nhớ tạm thời có thể đến từ việc không nạp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động não bộ như omega-3, omega-6, DHA, Phosphatidylserine, sắt, …
- Do môi trường sống ô nhiễm và lười rèn luyện thân thể.
Triệu chứng mất trí nhớ tạm thời
Bệnh nhân bị mất trí nhớ tạm thời sẽ có các triệu chứng đặc trưng:
- Đột ngột mất trí nhớ, mặc dù vẫn nhớ được các đặc điểm danh tính cá nhân như tên, tuổi, nơi ở, …
- Vẫn có nhận thức ở mức cơ bản, chẳng hạn như vẫn có thể gọi tên các đồ vật quen thuộc hay vẫn tuân thủ theo các chỉ dẫn đơn giản.
Triệu chứng và bệnh sử để chẩn đoán dựa trên:
- Thời gian bị mất trí nhớ tạm thời không quá 24 giờ, đồng thời trí nhớ có dầu hiệu khôi phục dần dần.
- Không có dấu hiệu co giật và bệnh sử mắc bệnh động kinh hoạt động.
Phương pháp chẩn đoán
Thăm khám sức khoẻ
Khi gặp hiện tượng mất trí nhớ tạm thời, bệnh nhân cần thăm khám sức khoẻ thần kinh. Bác sĩ sẽ kiểm tra các phản xạ, trương lực cơ, sức cơ, các chức năng cảm giác, tư thế, dáng đi, phối hợp và thăng bằng.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ đặt một số câu hỏi để kiểm tra khả năng tư duy, phán xét và trí nhớ của người bệnh.
Xét nghiệm não – chẩn đoán hình ảnh
Tiếp theo, bệnh nhân sẽ trải qua các xét nghiệm phát hiện các bất thường trong hoạt động điện lưu và lưu thông máu não. Các xét nghiệm kéo dài trong khoảng hai giờ, bao gồm:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): kỹ thuật này tạo ra hình ảnh chi tiết lát cắt ngang của não bằng việc sử dụng từ trường và sóng vô tuyến, từ đó kết hợp thành hình ảnh não ba chiều để quan sát được từ nhiều góc độ.
- Điện não đồ (EEG): Kỹ thuật này nhằm xác định xem liệu bệnh nhân có bị bệnh động kinh hay không. Người mắc bệnh động kinh thường có những thay đổi trong sóng não, các thay đổi này được thiết bị EEG ghi lại thông qua các điện cực gắn vào da đầu.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Kỹ thuật cho thấy những bất thường trong cấu trúc não (mạch máu hẹp hoặc giãn quá mức, vỡ mạch máu, đột quỵ xảy ra trong quá khứ, …). Bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị X-quang để thu được nhiều hình ảnh não từ nhiều góc độ và ghép chúng lại để có hình ảnh cắt ngang não và sọ.
Hội chứng mất trí nhớ tạm thời có nguy hiểm không?
Hội chứng mất trí nhớ tạm thời là tình trạng hiếm gặp, dường như không gây bất cứ thiệt hại nào và khó tái phát.
Phương pháp khắc phục hiện tượng mất trí nhớ tạm thời hiệu quả
Không có liệu pháp chữa trị nào cho hội chứng mất trí nhớ tạm thời. Bệnh nhân sẽ tự khôi phục trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, để khắc phục chứng mất trí nhớ tạm thời một cách hiệu quả, bệnh nhân cần:
- Có chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung đầy đủ các dưỡng chất và vitamin cần thiết cho cơ thể. Hạn chế tối đa sử dụng đồ uống có cồn và các chất kích thích có hại đến sức khoẻ như thuốc lá, ma tuý, …
- Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya, cân bằng chế độ làm việc và nghỉ ngơi, tránh tình trạng stress kéo dài.
- Thể dục thể thao thường xuyên
