Ngứa hậu môn: Nguyên nhân, Cách chữa hiệu quả ngay tại nhà

Bệnh ngứa hậu môn là gì?

Hậu môn hay còn được gọi là trực tràng, là đoạn cuối cùng của ống tiêu hóa. Hiện tượng ngứa hậu môn có thể xảy ra ở tại hậu môn hoặc những vùng xung quanh tổ chức này.

Người bệnh mắc phải sẽ không chỉ có cảm giác ngứa rát, khó chịu mà còn có nguy cơ cao bị viêm nhiễm cũng như tiềm ẩn các căn bệnh như trĩ nội, trĩ ngoại, sa giáng trực tràng, nứt kẽ hậu môn, rò hậu môn, rối loạn thần kinh thực vật, u trực tràng.

Nguyên nhân gây ra ngứa rát hậu môn

Không vệ sinh sạch sẽ sau khi đi đại tiện: Sau khi đi đại tiện, vùng hậu môn cần phải được làm sạch bằng các loại giấy chuyên dụng mềm, sạch, không mùi, không hóa chất hoặc bằng vải lụa khô, mềm.
Việc sử dụng các loại giấy viết đã sử dụng để thay thế giấy vệ sinh nhằm tiết kiệm kinh tế vừa không đảm bảo sạch, cũng như có thể gây ra các vết xước ở hậu môn do các loại giấy này cứng hơn mà vùng da hậu môn lại rất nhạy cảm. Ngoài ra, có thể sử dụng nước sạch để rửa và lau khô vùng này.

Vệ sinh quá sạch sẽ, cẩn thận: Nhiều người sạch sẽ có thói quen dùng các loại nước rửa, xà phòng, nước xịt thơm kết hợp với việc lau, chà sát quá mạnh vùng này vì sợ bẩn, sợ mùi, nhưng lại vô tình khiến cho phần niêm mạc xung quanh bị tổn thương và gây ra tình trạng ngứa ngáy nghiêm trọng hơn.
Dùng đồ lót không phù hợp: Đồ lót có kích cỡ không phù hợp hay được làm bằng các loại vải cứng có thể dẫn đến tình trạng ẩm, ngứa vùng hậu môn. Nên chọn các loại quần lót vừa với cơ thể, không quá rộng hay quá chật, và lựa chọn các loại vải mềm, mát như vải lanh để giúp vùng kín thoải mái hơn. Nên thay quần lót thường xuyên hàng ngày, hoặc khi cảm thấy quần bị bẩn, bị mùi, bị ra nhiều mồ hôi.
Tình trạng táo bón: táo bón là tình trạng phân cứng và thiếu độ trơn nên khó khăn khi bị đẩy ra ngoài theo đường hậu môn, Điều này sẽ khiến phần hậu môn bị căng dãn, cọ xát dẫn đến đau, ngứa. Giải pháp cho bạn trong trường hợp này là nên ăn nhiều rau xanh, các loại thực phẩm mát và uống nhiều nước.
Chế độ ăn uống: Thói quen ăn uống sẽ có những tác động lớn đến đường tiêu hóa, trong đó có hậu môn. Ví dụ như khi bạn thường xuyên uống cà phê. Đây là một chất có tác dụng làm giãn các cơ trơn trong cơ thể, trong đó có cơ vòng hậu môn. Điều này làm cho phân dễ bị thẩm lậu ra ngoài gây nên tình trạng viêm nhiễm, ngứa rát. Ngoài cà phê, có thể kể đến một số loại thực phẩm khác cũng không tốt cho hâu môn như: nước ngọt có gas, bia, rượu, các loại trà, đồ ăn cay, thực phẩm có chứa sữa,…
Bệnh trĩ: Bệnh trĩ là tình trạng các tĩnh mạch trực tràng bị giãn ra và dẫn tới ngứa, rát. Tình trạng táo bón lâu ngày hay phụ nữ có thai dễ bị mắc bệnh này. Khi đó, bạn nên nhờ tới sự giúp đỡ của các bác sĩ chuyên khoa để được điều trị kịp thời, cùng với đó thường xuyên tập thể dục thể thao, ăn nhiều rau xanh, trái cây , uống nhiều nước để bệnh cải thiện tốt hơn.
Thuốc kháng sinh: các thuốc kháng sinh, đặc biệt là kháng sinh phổ rộng sẽ làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn có hại phát triển, sinh sôi và gây ra tình trạng viêm nhiễm trên ống tiêu hóa. Trường hợp phải uống kháng sinh hàng ngày, bạn nên bổ sung các lợi khuẩn đường ruột để cân bằng.
Giun kim: Giun kim là loại giun phổ biến, hay mắc ở đối tượng trẻ em do chúng hay cho tay bẩn, đồ chơi bẩn vào miệng. Giun kim gây ngứa nhiều nhất vào ban đêm vì đây là khaongr thời gian chúng chui xuống các nếp kẽ hậu môn để để trứng. Cha mẹ có thể tìm thấy trứng giun kim trong đồ lót của trẻ với hình dạng thuôn dài màu trắng sữa.
Mụn cóc: Virus HPV là loại siêu vi lây nhiễm qua đường tình dục và gây nên các bệnh nghiêm trọng trên đường sinh dục. ở hậu môn, loại virus này có thể gây ra tình trạng mụn cóc, làm cho người bệnh luôn có cảm giác ngứa ngáy, đau rát mỗi khi bị chà sát mạnh. Nếu gặp tình trạng này, bạn nên đến bác sĩ để được điều trị kị thời, vì nếu để lâu ngày, bạn sẽ có nguy cơ mắc ung thư hậu môn.
Tình trạng lứt kẽ hậu môn: là tình trạng bạn bị một vết rạch nhỏ tại lỗ hậu môn gây ra những đau đớn, khó khăn khi đi đại tiện. Căn bệnh này thường phổ biến ở những người táo bón dài ngày, ngồi nhiều, uống ít ước, ăn ít rau xanh, hoa quả, ở trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ mang thai.

Trường hợp hay bị ngứa lỗ hậu môn

Người bị bệnh trĩ: Trĩ là tình trạng các tĩnh mạch vùng hậu môn căng, dãn, sưng phồng tạo thành các búi trĩ sa giáng, gây đau đớn, ngứa ngáy và khó chịu cho người mắc phải. Xã hội phát triển, ngày càng có nhiều người mắc căn bệnh này hơn do thói quen ăn nhiều thịt, ít rau, ít uống nước, ngồi nhiều, lười vận động. Theo các chuyên gia, cảm giác ngứa ngáy khi bị trĩ rất phổ biến, khoảng 80% người bệnh trĩ gặp phải, nguyên nhân là khi các tĩnh mạch sưng, dãn tạo thành búi sẽ gây khó khăn, chảy máu mỗi khi đi đại tiện, do đó vùng này dễ bị viêm nhiễm hơn, và vùng da quanh các búi trĩ này cũng mỏng hơn bình thường nên rất dễ bị kích ứng bởi các tác động thông thường.

Ngứa rát hậu môn ở phụ nữ có thai và sau sinh: nhiều phụ nữ sau khi sinh và mang thai thường có cảm giác ngứa ngáy và khó chịu vùng hậu môn. Nguyên nhân phổ biến là do ở phụ nữ có thai, nồng độ hoormon progesterone tăng cao, làm giảm sự co bóp của cơ trơn đường ruột, gây tiêu hóa chậm chạp, dẫn đến tình trạng táo bón. Không những vậy, sự gia tăng kích thước và khối lượng tử cung tạo áp lực lớn lên vùng bụng dưới, lên dạ dày và ruột dẫn đến những rối loạn tiêu hóa, gây ra chứng đau bụng, đầy bụng, chán ăn, ợ chua, ngứa rát hậu môn. Phụ nữ sau sinh thường kiêng không tác động quá nhiều đến khu vực hậu môn do còn bị đau có thể dẫn đến khu vực này không được vệ sinh sạch sẽ, gây viêm nhiễm, ngứa ngáy.
Ngứa lỗ hậu môn ở trẻ em: Nguyên nhân phổ biến gây ngứa hậu môn ở trẻ em là giun kim. Do trẻ chưa có ý thức tự vệ sinh, thường cho tay bẩn và đồ chơi bẩn vào miệng, đây là con đường phổ biến để đưa giun kim vào trong. Tình trạng ngứa do giun kim xảy ra mạnh nhất vào ban đêm khiến trẻ quấy khóc, khó chịu, nguyên nhân là bởi lúc này giun kim sẽ bò đến các nếp kẽ hậu môn để đẻ trứng. Nếu để ý, cha mẹ có thể quan sát thấy trứng giun kim thuôn dài, màu trắng ở quần áo của trẻ. Ngoài ra, nếu cha mẹ không thường xuyên vệ sinh đúng cách, thường xuyên sẽ làm hậu môn của trẻ tích tụ các chất bẩn gây viêm, gây ngứa. Trẻ mặc quần áo ẩm ướt hay quá chật lâu ngày cũng gây ra những bất lợi cho vùng hậu môn. Cha mẹ không chú ý dinh dưỡng cho trẻ, ăn thức ăn thiếu chất xơ và viatmin gây táo bón, khiến trẻ khó khăn mỗi lần đi đại tiện hay trẻ bị tiêu chảy mà không được vệ sinh sạch sẽ cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng ngứa rát hậu môn.

Triệu chứng của bệnh ngứa lỗ hậu môn

Khi bị ngứa lỗ hậu môn, bạn có thể gặp phải một số các triệu chứng sau:

Đau, rát hậu môn: Một phản xạ rất tự nhiên là khi bị ngứa, chúng ta sẽ cố gắng gãi để cảm thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, khi gãi, chúng ta đã vô tình tạo ra những chầy xước, tổn thương trên vùng da đó, do vậy đi kèm với cảm giác ngứa sẽ là cảm giác đau, rát hậu môn.
Vùng da hậu môn trở nên nhạy cảm hơn: vốn dĩ vùng da hậu môn đã rất nhạy cảm do đây là khu vực bẩn, dễ nhiễm khuẩn của cơ thể. Việc chày xước sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các vi khuẩn, virus tấn công khiến cho tình trạng ngứa ngáy trở nên trầm trọng hơn.
Ngứa cơ quan sinh dục: Vùng da quanh hậu môn bị viêm nhiễm có thể lan sang các bộ phận xung quanh như âm đạo, môi lớn, môi nhỏ ở phụ nữ và bìu ở đàn ông. Tình trạng này sẽ phổ biến và nghiêm trọng hơn ở nữ giới do âm đạo và hậu môn của họ rất gần nhau. Hệ lụy nghiêm trong hơn là có thể gây ra các bệnh lý phụ khoa.

Khó khăn khi đi đại tiện: Khi vùng hậu môn bị đau rát, ngứa ngáy, người bệnh sẽ có cảm giác sợ đi đại tiện do khi đó phần này bị chà sát gây đau. Nhưng nếu nhịn đi đại tiện lâu có thể gây ra tình trạng táo bón và càng khó khăn hơn khi đi vệ sinh, khiến cho chức năng của trực tràng càng thêm rối loạn.

Các cách chữa ngứa hậu môn hiệu quả nhất

Thuốc bôi trị ngứa hậu môn: Trên thị trường có khá nhiều các thuốc bôi trị ngứa hậu môn, dưới đây là một số loại thuốc được nhiều các bác sỹ chuyên khoa khyên dùng cho bệnh nhân:
Kem Hydrocortisone 1%: trong thuốc bôi có thành phần chính là corticoid, có tác dụng chống viêm và giảm kích ứng tại chỗ, ngăn ngừa tình trạng ngứa ngáy, dị ứng. Bạn lấy một lượng kem bằng hạt đậu lên tay và bôi vào vùng hậu môn khoảng 3 lần một ngày. Mỗi đợt điều trị có thể kéo dài 1 tuần. Khi dùng loại thuốc này bạn nên lưu ý là không nên dùng cho trẻ em dưới 10 tuổi hay không nên sử dụng lên mặt hay các vùng da bị kích ứng. Quá trình sử dụng ở một số bệnh nhân có thể gây kích ứng, phát ban, nếu gặp phải tình trạng này thì bạn nên dừng sản phẩm ngay.
Kem bôi Gentrisone: trường hợp bệnh nhân bị ngứa hậu môn với mức độ thường xuyên, cơn ngứa dữ dội thì có thể dùng loại cream này để giảm triệu chứng. Thành phần trong sản phẩm là kháng sinh Gentamycin, clotrimazol, Betamethason dipropionat. Với thành phần trên thuốc không trị có tác dụng kháng viêm, giảm ngứa mà còn rất hiệu quả trong trường hợp bị nhiễm nấm, vi khuẩn, virus. Loại thuốc này được bôi với tần suất 1 đến 2 lần một ngày và chỉ nên sử dụng trong vòng từ một đến 2 tuần.

Thuốc trị ngứa hậu môn Preparation H: Trường hợp bệnh nhân bị ngứa hậu môn do bệnh trĩ thì có thể cân nhắc lựa chọn loại thuốc này. Thành phần chính có trong thuốc này Propylparaben, methylparaben có tác dụng sát khuẩn, giảm ngứa ngáy, sưng đau, co mạch máu và cải thiện tình trạng sa búi trĩ. Tuy nhiên, không nên dùng thuốc cho trẻ em dưới 10 tuổi, người bệnh có tiền sử tim mạch, cao huyết áp. Thuốc chỉ nên dùng tối đa trong 7 ngày.
Thuốc bôi Topical cortisol: đây là loại thuốc bôi chứa liều cao corticoid và sử dụng cho trường hợp đối kháng với các loại thuốc khác. Do vậy chỉ sử dụng với một lượng đủ nhỏ lên vùng da cần điều trị và tốt nhất là cần có sự chỉ định của chuyên gia.
Điều trị bằng ngoại khoa: trong trường hợp điều trị ngứa hậu môn bằng các loại thuốc bôi không hiệu quả. Bạn có thể đến một số bệnh viện và tham khảo kỹ thuật HCPT. Phương pháp này dùng các ion trong môi trường điện dung cao tần tiến vào vũng mô cần phẫu thuật, làm rụng những phần mô thừa, ngay lập tức làm khô se vùng vừa phẫu thuật và máy cũng tự động ngắt khi kết thúc phẫu thuật. Phương pháp này đơn giản, nhanh gọn, giải quyết tốt các bệnh lý vùng hậu môn trực tràng.

Cách chữa ngứa hậu môn hiệu quả bằng mẹo dân gian

Trong các loại Dược liệu của Việt Nam, cũng có rất nhiều nhưng loại thảo dược có tác dụng điều trị ngứa hậu môn hiệu quả, có thể kể đến như:

Tỏi ta: Tỏi được coi là một loại kháng sinh tự nhiên, giúp sát khuẩn chống viêm rất tốt. Bạn chỉ cần bóc vài nhánh tỏi, rửa sạch với nước, sau đó giã nhuyễn rồi lấy phần nước cốt. Phần hậu môn sau khi được rửa sạch sẽ, dùng bông tai thấm ít nước cốt và xoa đều lên vùng bị ngứa, để qua đêm rồi rửa sạch.
Rau diếp cá: Theo y học cổ truyền, rau diếp cá là vị thuốc chua, có tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm rất tốt. Bạn chỉ cần rửa sạch một nắm rau rồi cho vào khoảng nửa lít nước đun sôi lên và xông rửa với hậu môn hằng ngày, cảm giác ngứa rát sẽ giảm đi đáng kể.

Chữa ngứa hậu môn hiệu quả bằng mẹo dân gian

Giấm táo: thành phần có tác dụng kháng khuẩn, giảm viêm trong giấm táo là acid citric. Bạn chỉ cần pha giấm táo với nước ấm theo tỷ lệ 1:10, xong dùng để ngâm rửa hậu môn, sẽ giúp cải thiện triệu chứng khó chịu đi rất nhiều.

Khi trẻ em bị ngứa hậu môn phải làm sao?

Như đã nói ở trên, trẻ bị ngứa rát lỗ hậu môn có thể do nhiều nguyên nhân như bị nhiễm giun kim, vệ sinh hậu môn không sạch sẽ, do tiêu chảy hoặc táo bón. Trong trường hợp này, điều đầu tiên cha mẹ cần làm là vệ sinh sạch sẽ, thường xuyên vùng hậu môn của trẻ, có thể sử dụng các kem bôi tại chỗ để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn.

Dùng các loại tã lót mềm, mịn, sạch sẽ, thoải mái để mặc cho trẻ. Sau đó, là cần giải quyết triệt để nguyên nhân gây ra chứng ngứa hậu môn ở trẻ. Nếu trẻ bị nhiễm giun kim, cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế để uống thuốc tẩy giun. Nếu trẻ bị táo bón thì nên tăng cường cho trẻ uống nhiều nước và ăn rau xanh, để ý xem loại sữa trẻ đang dùng có phải là nguyên nhân gây nóng trong, dẫn đến táo bón ở trẻ không? Nói chúng, nếu biết rõ nguyên nhân, thì việc chữa trị chứng ngứa hậu môn ở trẻ là không khó khăn. Vì vậy cha mẹ không nên quá lo lắng.

Bị ngứa rát hậu môn có nên đi khám không?

Ngứa rát hậu môn không phải là một tình trạng quá nghiêm trọng. Trong trường hợp bạn đã vệ sinh hậu môn sạch sẽ và dùng các loại thuốc bôi tại chỗ mà không đỡ thì có thể thăm khám bác sĩ. Trường hợp bạn bị ngứa rát hậu môn do các bệnh như trĩ, táo bón, mụn cóc,…thì cần được bác sĩ chuyên khoa khám và đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp với bạn.

Cách phòng tránh tình trạng ngứa rát hậu môn

Thường xuyên tập thể dục thể thao, không ngồi một chỗ quá lâu và có một chế độ ăn giàu chất xơ.
Mặc quần áo vừa với người và khô thoáng, không quá rộng hay quá chật
Không tác động những lực chà xát quá mạnh lên hậu môn
Không dùng các chất có thể gây kích thích hậu môn như các chất tẩy rửa, nước hoa, sữa tắm, xà phòng.

Một số câu hỏi liên quan

Tại sao đại tiện xong lại bị ngứa hậu môn?

Ngứa hậu môn sau khi đi đại tiện có thể do nhiều nguyên nhân. Ví dụ ở bệnh nhân trĩ, sau mỗi lần đi đại tiện, các chất nhầy tiết ra nhiều hơn, tĩnh mạch sa giãn gây tụt các búi trĩ khiến cho bệnh nhân cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu.

Hay như ở người tiêu chảy, phân của họ có thể gây kích ứng niêm mạc hậu môn hơn so với bình thường. Ngoài ra thì tùy vào nguyên nhân mà có những giải thích phù hợp cho tình trạng tăng ngứa sau khi đại tiện.

Tại sao ngứa hậu môn vào ban đêm?

Điển hình nhất là ở người bệnh nhiễm giun kim, ban đêm sau khi ngủ là thời gian để giun trưởng thành bò đến lớp kẽ hậu môn đẻ trứng. Do đó đây sẽ là khoảng thời gian khó chịu nhất với người bị nhiễm.

Ngoài ra những người bị trĩ, bị nứt kẽ hậu môn, ban đêm sẽ là thời gian dịch tiết ra nhiều nhất gây ẩm thấp, ngứa ngáy vùng hậu môn nhiều hơn so với ban ngày.