Mục tiêu tiếp cận của các loại thuốc điều trị lao mới

Bệnh lao do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis (MTB) gây bệnh dẫn đến tử vong ở nhiều bênh nhân hơn bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào khác, bao gồm cả HIV và sốt rét. Trong năm 2016 đã có 10,4 triệu trường hợp lao mới và 1,7 triệu người chết. Sự gia tăng các trường hợp bệnh lao là do sự đề kháng với các liệu pháp hiện có nên nhu cầu phát triển các liệu pháp điều trị lao mới là vấn đề cấp bách.

MTB có một thành tế bào phức tạp bao gồm ba đại phân tử: peptidoglycan (PG), arabinogalactan (AG), acid mycolic tạo thành phức hợp mAGP và tiếp tục xen kẽ với các lipid đặc biệt, các polysaccharid, protein tạo một lớp vỏ đặc biệt giúp bảo vệ vi khuẩn lao khỏi môi trường vật chủ. Làm gián đoạn các con đường thiết yếu liên quan đến xây dựng thành tế bào MTB là mục tiêu tiếp cận hấp dẫn đối với các loại thuốc điều trị lao mới

Enzym N-acetylglucosamine-6-phosphate deacetylase (NagA) trong MTB xúc tác cho quá trình deacetyl hóa N-Acetylglucosamine-6-phosphate (GlcNAc6P) thành glucosamin-6-phosphate (GlcN6P) tạo ra tiền chất đường-amino cần thiết cho sinh tổng hợp thành tế bào MTB và cũng ảnh hưởng đến việc tái tạo các mảnh peptidoglycan của thành tế bào.

bệnh lao
Hình 1. Quá trình deacetyl hóa GlcNAc6P thành GlcN6P tạo ra tiền chất đường-amino cần thiết

Nhóm nghiên cứu từ University of Warwick do tiến sĩ Elizabeth Fullam dẫn đầu đã tìm thấy một motif cấu trúc quan trọng trong enzyme NagA của vi khuẩn lao. Các đặc tính cấu trúc và chức năng của NagA từ Mycobacterium smegmatis(MSNagA) và Mycobacterium marinum (MMNagA), là các loài gần gũi với MTB đã được nhóm nghiên cứu báo cáo.

đích mới điều trị lao
Hình 2. Cấu trúc của MSNagA: Gồm hai một tiểu đơn vị: chuỗi A và chuỗi B. Các ion kim loại được biểu diễn dưới dạng hình cầu màu xám và GlcNAc6P được biểu diễn dạng thanh.

Sử dụng kết hợp các phương pháp Tinh thể học tia X (Xray crystallography), gây đột biến định hướng (Sitedirected Mutagenesis) và các xét nghiệm sinh hóa và sinh lý cho thấy rằng enzym NagA chọn lọc cho GlcNAc6P. GlcNAc6P nằm trong khung cấu trúc của vị trí hoạt động bao gồm hai kim loại hóa trị hai và một cysteine​ nằm trong một vùng linh hoạt. Điều này cho thấy MSNagA tương tác chính xác với GlcNAc6P qua khung cấu trúc này để xúc tác thể hiện tính chọn lọc.

Điều trị lao
Hình 3. Sơ đồ các phần tương tác của MSNagA với GlcNAc6P

Trong hình 3, phần màu xanh lá cây tương tác với kim loại M1, màu đỏ tương tác với kim loại M2, phần màu đen tương tác với GlcNAc6P, phần màu xanh dương tương tác với GlcNAc6P từ các monomer MSNagA đối diện, phần màu tím là Asp267 bị đột biến trong cấu trúc phối tử ràng buộc.

Tấn công motif cấu trúc này của NagA thông qua việc thiết kế và khai thác các phân tử thuốc mới sẽ cho phép các nhà khoa học có thể ức chế con đường quan trọng để tiêu diệt vi khuẩn lao.

Kim Chi Nguyễn Thị

Lời nói đầu, Thân gửi các bạn độc giả của bs Chi. Mình muốn tâm sự một chút suy tư của một bác sĩ nghèo nhưng lại mang trong mình một nỗi lòng đau đáu của một người mẹ, một người phụ nữ lương thiện, muốn giúp đỡ những người khó khăn hơn mình. Cách đây hơn 3 năm, trước khi đại dịch covid xảy ra. Mình có lập 1 trang fb với tên Dr. Nguyễn Thị Kim Chi. Trang chuyên dịch những bài viết hay về thông tin y học trên Medscape, một tờ báo uy tín. Những bài viết là những tiến bộ khoa học nhân loại được chuyển thể từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Với mục đích đem thông tin y học mới nhất, đem những thành tựu y học tiên tiến nhất tiếp cận với những bệnh nhân, người mà cũng đang khao khát tìm đến những hy vọng tiến bộ y học trên con đường chạy chữa bệnh của bản thân, người thân, gia đình mình. Với mục đích đó, mình thực hiện cũng được hơn 3 năm. Trộm vía, được sự ủng hộ giúp đỡ của bạn đọc, may mắn công việc đó cũng vẫn trôi chảy. Với việc đem thông tin y học chuyển tải qua tiếng Việt, mình cũng được rất nhiều bạn đọc tìm hiểu, đặt những câu hỏi về tình trạng bệnh, cách chữa trị của người thân, con cái, hay những phương pháp tiên tiến nhất. Cảm ơn tình cảm của bạn đọc đã ủng hộ bs cũng như trang fb Dr.Nguyễn Thị Kim Chi. Nay trang fb được đổi tên thành Fb Nguyễn Thị Kim Chi. Xuất phát từ việc khao khát muốn làm thiện nguyện, mình đã mạnh dạnh lập nên trang fb này. Với mục đích kêu gọi từ thiện từ những bạn đọc gần xa. Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Trao đi là còn mãi! Mình mong muốn làm từ thiện thì từ rất lâu rùi. Mình cũng đi tìm hiểu rất nhiều hội nhóm với mong muốn có thể hành động, hoặc làm bất kì những việc gì đó, dù là nhỏ nhất có thể giúp đỡ được người khó khăn hơn mình. Chính vì khao khát mong muốn trao đi những tình cảm tốt đẹp, vượt qua cái ngại ngần của bản thân, và ước mơ thiện nguyện thành sự thật nên mình, bs Chi lập trang fb Thiện nguyện - Charity. Trang này sẽ là lưu giữ những thông tin vs những tấm lòng thiện nguyện của bạn đọc trang bs Chi. Hãy chung tay giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. Dù là nhỏ nhất cũng rất đáng trân trọng. Mình xin đóng góp quỹ của trang Thiện nguyện - Charity trước 1000k. Số tiền này tuy nhỏ, nhưng mong muốn trang sẽ giúp đỡ được nhiều người khó khăn hơn. Bạn đừng ngần ngại trao đi, dù là 20k hay 50k. Nếu bạn thấy thoả đáng thì điều đó đã là thiện nguyện rùi. Hãy để mình giúp bạn 1 phần nhỏ trên con đường thiện nguyện, để chúng ta có chung bạn thiện thành. Nếu bạn đọc bài, thấy bài hay xin like vs chia sẻ miễn phí. Nếu bạn muốn làm từ thiện, hãy chuyển tấm lòng của bạn tới số tài khoản của bs Chi. Mình sẽ giúp bạn gửi tới những người có hoàn cảnh khó khăn vs tấm lòng chân thành nhất. Tài khoản mang tên Nguyễn Thị Kim Chi Số tài khoản: 26702461 Ngân hàng: Vp bank (Vì Việt Nam thịnh vượng) Chuyển khoản ghi: TC tên người chuyển khoản Số tiền được cộng vào đủ từ 1000k-5000k sẽ được trao đến các địa chỉ công khai. Đến đây mình, bs Chi xin cảm ơn bạn đọc đã đồng hành cùng mình trong thời gian qua vs trong thời gian tới. Chúc các bạn đọc sức khoẻ, hạnh phúc, thành đạt.