Hiệu quả thuốc kháng sinh có thể được thay đổi khi kết hợp với một thuốc khác không phải kháng sinh hoặc ngay cả với phụ gia thực phẩm. Tùy thuộc vào loài vi khuẩn, một số phối hợp sẽ ngăn chặn kháng sinh hoạt động, theo báo cáo từ các nhà nghiên cứu và cộng tác viên của EMBL (European Molecular Biology Laboratory) trên tờ Nature vào ngày 4 tháng 7. Trong lần sàng lọc quy mô lớn đầu tiên, các nhà khoa học đã thu thập gần 3,000 phối hợp thuốc trên ba loại vi khuẩn gây bệnh khác nhau. Nghiên cứu do lãnh đạo EMBL – Nassos Typas tiến hành.
Vượt qua đề kháng kháng sinh
Sử dụng quá mức và lạm dụng thuốc kháng sinh đã dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh phổ biến rộng rãi. Các phối hợp thuốc cụ thể có thể giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc, nhưng phần lớn chúng chưa được khám phá và hiếm khi được sử dụng trong các phòng khám. Đó là lý do tại sao trong báo cáo hiện tại, nhóm nghiên cứu một cách hệ thống hiệu quả của thuốc kháng sinh kết hợp với nhau, cũng như với các loại thuốc và phụ gia thực phẩm khác nhau. Trong khi nhiều phối hợp thuốc làm giảm tác dụng kháng sinh, thì có hơn 500 sự kết hợp thuốc đã cải thiện hiệu quả thuốc kháng sinh. Một phối hợp thuốc trong số này cũng đã được chọn thử nghiệm trên các vi khuẩn đa kháng thuốc, được phân lập từ bệnh nhân nhiễm khuẩn bệnh viện, cho thấy cải thiện tác dụng kháng sinh.
Sử dụng Vanillin trong lâm sàng?
Khi Vanillin – hợp chất tạo hương vani – được kết hợp với một loại kháng sinh đặc biệt – spectinomycin, giúp kháng sinh xâm nhập vào tế bào vi khuẩn và ức chế sự tăng trưởng của chúng. Spectinomycin ban đầu được phát triển vào đầu những năm 1960 để điều trị bệnh lậu nhưng hiếm khi được sử dụng ngày nay do bị đề kháng cao. Tuy nhiên, khi kết hợp với Vanillin, Spectinomycin đạt được tác dụng lâm sàng một lần nữa và được sử dụng cho các vi khuẩn gây bệnh khác. Ana Rita Brochado, tác giả đầu tiên của tờ báo Nature và nhà khoa học nghiên cứu tại EMBL cho biết: “Trong số các kết hợp được thử nghiệm, đây là một trong những hợp chất hiệu quả và hứa hẹn nhất mà chúng tôi đã xác định”. Các cặp như thế này có thể mở rộng “kho vũ khí” của con người trong cuộc chiến chống lại đề kháng kháng sinh.
Tuy nhiên, Vanillin cũng làm giảm tác dụng của nhiều loại kháng sinh khác. Bài báo cho thấy, Vanillin hoạt động theo cơ chế tương tự như aspirin để làm giảm hoạt động của nhiều loại thuốc kháng sinh – mặc dù tác dụng của nó trong tế bào người chưa được thử nghiệm, điều này gần như trái ngược. Theo Nassos Typas, sự phối hợp làm giảm tác dụng của thuốc kháng sinh cũng có thể có lợi cho sức khỏe con người. “Thuốc kháng sinh có thể dẫn đến tác dụng phụ vì chúng cũng tấn công vào vi khuẩn có lợi. Nhưng tác dụng của phối hợp thuốc này có tính chọn lọc cao, và thường chỉ ảnh hưởng đến một số loài vi khuẩn nhất định. Điều này cũng sẽ làm giảm sự phát triển đề kháng kháng sinh, vì vi khuẩn có lợi sẽ không chịu áp lực để phát triển tính đề kháng kháng sinh nữa mà có thể chuyển sang tấn công vi khuẩn có hại.”
Nguyên tắc chung
Nghiên cứu này là sàng lọc quy mô lớn đầu tiên về tác dụng phối hợp thuốc trên các loài vi khuẩn khác nhau trong phòng thí nghiệm. Các hợp chất được sử dụng đã được chấp thuận về độ an toàn để sử dụng trên người, tuy nhiên các nghiên cứu trên chuột và nghiên cứu lâm sàng vẫn được yêu cầu. Ngoài việc xác định các phối hợp thuốc mới, quy mô của nghiên cứu này cho phép các nhà khoa học hiểu một số nguyên tắc chung đằng sau tương tác thuốc-thuốc. Điều này sẽ cho phép lựa chọn hợp lý hơn các cặp thuốc trong tương lai và có thể được áp dụng rộng rãi cho các lĩnh vực điều trị khác.
