Tác giả: Bác sĩ Nguyễn Hoàng Đức.
**Ung thư BÀNG QUANG chia thành 2 nhóm chủ yếu: giai đoạn “sớm” khi bướu chưa xâm lấn cơ BÀNG QUANG và giai đoạn “muộn” khi bướu đã xâm lấn thành BÀNG QUANG hoặc xâm lấn hạch/ di căn xa.
**Điều trị ung thư BÀNG QUANG giai đoạn muộn chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ BÀNG QUANG + tuyến tiền liệt + túi tinh + mô mỡ quanh BÀNG QUANG kèm nạo hạch chậu.
**Đáng tiếc, hiện nay đa số các BS phẫu thuật tại VN chỉ chú ý vào việc mổ mà quên mất việc hoá trị tân hỗ trợ cho người bệnh trước mổ, đặc biệt với những trường hợp ung thư xâm lấn nhiều ra ngoài BÀNG QUANG. Hoá trị tân hỗ trợ trước mổ giúp tăng cường tỷ lệ sống còn sau mổ rất đáng kể. Điều này đã được các Hiệp hội Tiết niệu các nước thống nhất đưa vào guidelines điều trị.
Câu 1. Ung thư bàng quang ít khi được nhắc đến, đây có phải là bệnh hiếm gặp không?
* Tại Việt Nam, ung thư bàng quang không nằm trong các loại ung thư phổ biến nhất (ung thư gan, phổi, dạ dày, vú, đại trực tràng). Tại Hoa Kỳ, ung thư bàng quang đứng hàng thứ tư trong các ung thư ở nam; tỷ lệ nam mắc nhiều hơn nữ gấp 3 lần. Cũng theo thống kê của Hoa Kỳ, lứa tuổi thường phát hiện ung thư bàng quang là 70 tuổi;
* Một số yếu tố nguy cơ gây ung thư bàng quang:
* Thuốc lá: người hút thuốc lá có nguy cơ ung thư BÀNG QUANG cao hơn 6 lần so với người không hút thuốc
* Các loại hóa chất trong công nghiệp xăng dầu, tiếp xúc các loại dung môi, các hóa chất nhuộm;
* Lạm dụng thuốc giảm đau; xử dụng thuốc hóa trị cyclophosphamide.
Câu 2. Ung thư bàng quang được phát hiện muộn nhưng có dấu hiệu sớm nào cảnh báo cho chúng ta biết có khả năng bị ung thư để đi thăm khám sớm không?
* 80 đến 90% bệnh nhân ung thư BÀNG QUANG có dấu hiệu tiểu máu vi thể hoặc đại thể, tiểu máu nhưng không đau buốt;
* 20 đến 30% bệnh nhân ung thư BÀNG QUANG có triệu chứng kích thích bàng quang, tiểu nhiều lần
* Giai đoạn muộn có thêm triệu chứng đau xương do di căn, đau hông lưng do thận ứ nước, phù chân do chèn ép mạch máu chậu.
Câu 3. Muốn biết có bị ung thư bàng quang hay không và đang ở mức độ nào thì cần làm gì để chẩn đoán chính xác?
* Khi bệnh nhân có tiểu máu nghi ngờ bướu BÀNG QUANG hoặc khi tình cờ làm siêu âm bụng phát hiện bướu BÀNG QUANG: bác sĩ chuyên khoa sẽ cho soi bàng quang để xác định thật rõ xem có bướu trong bàng quang hay không. Hiện nay soi BÀNG QUANG chẩn đoán được thực hiện với ống soi mềm và gây tê nên hoàn toàn dễ chịu, không gây đau đớn và chỉ mất không quá 30 phút để thực hiện
* Một khi soi BÀNG QUANG phát hiện thấy có bướu BÀNG QUANG thì người bệnh sẽ được nhập viện để bác sĩ chuyên khoa tiến hành sinh thiết bướu bàng quang. Việc sinh thiết rất quan trọng vì giúp cung cấp 2 thông tin
* Có đúng ung thư BÀNG QUANG hay không?
* Và nếu là ung thư thì đã xâm lấn lớp cơ BÀNG QUANG hay chưa?
* Trong trường hợp BN chỉ có 1 bướu đơn độc kích thước dưới 3cm thì BS chuyên khoa sẽ tiến hành cắt trọn khối bướu qua nội soi bàng quang.
Để hỗ trợ đánh giá giai đoạn của ung thư BÀNG QUANG, cần làm thêm CT scan bụng chậu để đánh giá tình trạng xâm lấn ra ngoài BÀNG QUANG của khối u và đánh giá di căn xa
Câu 4. Ung thư bàng quang được chia thành bao nhiêu loại hay bao nhiêu cấp độ?
Có nhiều cách phân chia giai đoạn ung thư BÀNG QUANG, nhưng để dễ hiểu, ung thư BÀNG QUANG có các giai đoạn:
* Giai đoạn ung thư chưa xâm lấn cơ của bàng quang: khoảng 70% các trường hợp ung thư bàng quang được phát hiện ở giai đoạn này;
* Giai đoạn ung thư đã xâm lấn cơ của bàng quang nhưng chưa di căn xa ra khỏi BÀNG QUANG;
* Giai đoạn ung thư đã di căn hạch vùng, di căn xa
Câu 5. Hiện nay có những cách điều trị nào hiệu quả cho bệnh ung thư bàng quang, thưa bác sĩ?
* Nguyên tắc điều trị là nếu kết quả sinh thiết cho thấy ung thư BÀNG QUANG đã xâm lấn cơ thì phải tiến hành cắt bỏ toàn bộ bàng quang.
* Ung thư BÀNG QUANG chưa xâm lấn cơ thì chỉ cần nội soi cắt trọn khối u, kể cả chân bướu. Sau đó có thể sẽ cần bơm thuốc vào BÀNG QUANG để tránh tái phát.
* Nếu ung thư BÀNG QUANG đã xâm lấn cơ và di căn xa đồng thời thể trạng bệnh nhân yếu không chịu đựng được cuộc mổ thì điều trị bằng hóa chất.
* Hiện nay, một số trường hợp ung thư BÀNG QUANG đã xâm lấn cơ và di căn hạch chậu, sau mổ cắt bàng quang tận gốc có thể dùng thêm hóa trị để hạn chế tái phát.
* Xạ trị ít có tác dụng với tế bào ung thư BÀNG QUANG. Với ung thư BÀNG QUANG chưa di căn, khả năng sống còn 5 năm sau xạ trị chỉ đạt 20 – 40% so với 90% sau cắt BÀNG QUANG tận gốc
