CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG VÀ CHIẾN LƯỢC LÀM TĂNG HIỆU QUẢ CỦA LIỆU PHÁP PRP

1. PRP (Platelet Rich Plasma)

PRP (Platelet Rich Plasma, huyết tương giàu tiểu cầu) là một huyết tương chứa nhiều tiểu cầu, được tách ra khỏi các tế bào máu bằng cách ly tâm máu tự động. PRP vừa được tách ra khỏi máu, bằng trạng thái trước khi đông phải kích hoạt hóa tiểu cầu nhằm làm cho yếu tố tăng trưởng có trong tiểu cầu đi ra khỏi tiểu cầu và trở nên có ích.

Tiểu cầu được sản xuất từ tế bào mẫu tiểu cầu (megakaryocytes) không có nhân, đường kính từ 2~3 m, dày khoảng 1.5 m và kéo dài khoảng 8~ 10 ngày. Một phần ba toàn bộ tiểu cầu của cơ thể được lưu trữ trong lá lách và hai phần ba tồn tại rong máu ngoại vi.

Gần đây, nó được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực lâm sàng khác nhau bắt nguồn từ lĩnh vực thẩm mỹ da, và hiệu quả của PRP đã được chứng minh ở nhiều luận văn, là do số lượng lớn các hoạt chất sinh lý bên trong nó. Các chất hoạt động sinh lý này được chứa trong các hạt lưu trữ nhỏ của tiểu cầu. Có ba loại hạt lưu trữ nhỏ là : hạt , hạt lysosomal và hạt dense, trong đó hạt chứa đa số nhân tố tăng trưởng.

Các yếu tố tăng trưởng có trong hạt bao gồm PDGF (Platelet Derived Growth Factor), TGF- (Transforming Growth Factor- ), VEGF(Vascular Endothelial Growth Factor). EGF(Epithelial Growth Factor), ngoài ra còn có protein kết dính (von Willebrand factor, fibronectin, fibrinogen, vitronectin), yếu tố đông (yếu tố đông máu V. protein S), chất ức chế fibrin, chemokine, v.v.

Hình 25-1 Hạt lưu trữ và các chất hoạt tính sinh học trong tiểu cầu
Hình 25-1 Hạt lưu trữ và các chất hoạt tính sinh học trong tiểu cầu

Các hạt lysosomal lưu trữ nhiều loại enzyme thủy phân. Hạt dense thì có serotonin, ADP (Adenosine diphosphate). ATP (Adenosine triphosphate).v.v. Ngoài ra còn có một số glycoprotein.

(GP, glycoprotein) trên bề mặt của tiểu cầu, đóng vai trò quan trọng trong cầm máu nguyên phát.

PRP chứa 94% tiểu cầu, 5% hồng cầu và 1% tế bào bạch cầu. Để có hiệu quả lâm sàng, một số lượng tiểu cầu nhất định phải có trong PRP. Thông thường nó được biết là 1 triệu / pL hoặc gấp 4-7 lần số lượng tiểu cầu bình thường.

Thông qua việc kích hoạt hóa bằng cách thêm autothrombin hoặc Ca++ vào PRP đậm đặc sẽ giải phóng nhiều yếu tố tăng trưởng hoặc cytokine trong tiểu cầu, việc này làm Thúc đẩy quá trình làm lành vết thương và tái tạo mô, đây là nguyên lý trọng tâm của điều trị PRP. (Hình 25-2).

Hình 25-2 Kích hoạt hóa và tác động của PRP
Hình 25-2 Kích hoạt hóa và tác động của PRP

2. Sản xuất và kích hoạt PRP

Trong sản xuất PRP, tùy vào số lần ly tâm mà ta có phương pháp một lần và phương pháp 2 lần. Thông thường, phương pháp 2 lần được sử dụng nhiều hơn để tập trung tiểu cầu. nhưng phương pháp 1 lần gần đây đã được sử dụng rất nhiều vì một loạt các bộ dụng cụ PRP đơn giản được phát hành.

Thủ tục 2 lần thông thường liên quan đến lấy máu —*• Ly tâm lần 1 (1500~1700rpm, 5-7 phút) —> Lv tâm lần thứ hai bằng cách tách các lớp còn lại trừ lớp tế bào hồng cầu đáy (3200rpm, 10 phút) —* Loại bỏ lớp ppp của tầng trên (Platelet Poor Plasma) và thu hồi lớp PRP của tầng dưới —> Thứ tự là trước khi sử dụng phải thêm activator và tiêm vào phần áp dụng. Không phải nồng độ tiểu cầu càng cao thì hiệu quả cũng tỷ lệ thuận mà nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nồng độ trên một mức nhất định là đủ. do khả năng bị ô nhiễm huyết tương và sự thuận tiện của việc tách tiểu cầu trong phương pháp 2 lần nên phương pháp 1 lần được sử dụng rộng rãi tại các bệnh viện. Ngoài ra. nhiều bộ dụng cụ khác gồm có những thứ như sau: (Hình 25-5).

Khi PRP đã sẵn sàng, nó sẽ phải thông qua quá trình kích hoạt (activation) trước khi áp dụng cho khu vực bị ảnh hưởng. Cũng có một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ta có thể sử dụng ngay lập tức mà không cần kích hoạt, tuy nhiên cần có một quy trình kích hoạt để giải phóng hiệu quả các cytokine khác nhau trong tiểu cầu. Autothrombin hoặc calcium được sử dụng để kích hoạt tiểu cầu trong trường hợp autothrombin, phải lấy máu riêng và việc sản xuất mất 30 phút trở lên nên calcium thường được sử dụng.

Hình 25-3 Bộ sản phẩm PRP đang được bán ngoài thị trường
Hình 25-3 Bộ sản phẩm PRP đang được bán ngoài thị trường

Trường hợp calcium, sử dụng calcium gluconate rất dễ sử dụng (hình 25-4), Ngay trước sử dụng, trộn 1/7-1/10 dung lượng PRP đã được chuẩn bị rồi sử dụng.

Một số bộ dụng cụ PRP trên thị trường có phương pháp vật lý để kích hoạt PRP, được giới thiệu ngắn gọn trong hình ảnh (Hình 25-5). Để sử dụng PRP hiệu quả, PRP nên được sử dụng trong vòng 8 giờ ở nhiệt độ phòng và PRP được kích hoạt nên được sử dụng trong vòng 45 phút.

Xem thêm

OXY DẠNG HOẠT ĐỘNG (ROS) VÀ SỰ LÃO HÓA

PHƯƠNG PHÁP VÀ HIỆU QUẢ CỦA TIÊM CẤP ẨM CĂNG BÓNG DA

Kim Chi Nguyễn Thị

Lời nói đầu, Thân gửi các bạn độc giả của bs Chi. Mình muốn tâm sự một chút suy tư của một bác sĩ nghèo nhưng lại mang trong mình một nỗi lòng đau đáu của một người mẹ, một người phụ nữ lương thiện, muốn giúp đỡ những người khó khăn hơn mình. Cách đây hơn 3 năm, trước khi đại dịch covid xảy ra. Mình có lập 1 trang fb với tên Dr. Nguyễn Thị Kim Chi. Trang chuyên dịch những bài viết hay về thông tin y học trên Medscape, một tờ báo uy tín. Những bài viết là những tiến bộ khoa học nhân loại được chuyển thể từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Với mục đích đem thông tin y học mới nhất, đem những thành tựu y học tiên tiến nhất tiếp cận với những bệnh nhân, người mà cũng đang khao khát tìm đến những hy vọng tiến bộ y học trên con đường chạy chữa bệnh của bản thân, người thân, gia đình mình. Với mục đích đó, mình thực hiện cũng được hơn 3 năm. Trộm vía, được sự ủng hộ giúp đỡ của bạn đọc, may mắn công việc đó cũng vẫn trôi chảy. Với việc đem thông tin y học chuyển tải qua tiếng Việt, mình cũng được rất nhiều bạn đọc tìm hiểu, đặt những câu hỏi về tình trạng bệnh, cách chữa trị của người thân, con cái, hay những phương pháp tiên tiến nhất. Cảm ơn tình cảm của bạn đọc đã ủng hộ bs cũng như trang fb Dr.Nguyễn Thị Kim Chi. Nay trang fb được đổi tên thành Fb Nguyễn Thị Kim Chi. Xuất phát từ việc khao khát muốn làm thiện nguyện, mình đã mạnh dạnh lập nên trang fb này. Với mục đích kêu gọi từ thiện từ những bạn đọc gần xa. Một miếng khi đói bằng một gói khi no. Trao đi là còn mãi! Mình mong muốn làm từ thiện thì từ rất lâu rùi. Mình cũng đi tìm hiểu rất nhiều hội nhóm với mong muốn có thể hành động, hoặc làm bất kì những việc gì đó, dù là nhỏ nhất có thể giúp đỡ được người khó khăn hơn mình. Chính vì khao khát mong muốn trao đi những tình cảm tốt đẹp, vượt qua cái ngại ngần của bản thân, và ước mơ thiện nguyện thành sự thật nên mình, bs Chi lập trang fb Thiện nguyện - Charity. Trang này sẽ là lưu giữ những thông tin vs những tấm lòng thiện nguyện của bạn đọc trang bs Chi. Hãy chung tay giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. Dù là nhỏ nhất cũng rất đáng trân trọng. Mình xin đóng góp quỹ của trang Thiện nguyện - Charity trước 1000k. Số tiền này tuy nhỏ, nhưng mong muốn trang sẽ giúp đỡ được nhiều người khó khăn hơn. Bạn đừng ngần ngại trao đi, dù là 20k hay 50k. Nếu bạn thấy thoả đáng thì điều đó đã là thiện nguyện rùi. Hãy để mình giúp bạn 1 phần nhỏ trên con đường thiện nguyện, để chúng ta có chung bạn thiện thành. Nếu bạn đọc bài, thấy bài hay xin like vs chia sẻ miễn phí. Nếu bạn muốn làm từ thiện, hãy chuyển tấm lòng của bạn tới số tài khoản của bs Chi. Mình sẽ giúp bạn gửi tới những người có hoàn cảnh khó khăn vs tấm lòng chân thành nhất. Tài khoản mang tên Nguyễn Thị Kim Chi Số tài khoản: 26702461 Ngân hàng: Vp bank (Vì Việt Nam thịnh vượng) Chuyển khoản ghi: TC tên người chuyển khoản Số tiền được cộng vào đủ từ 1000k-5000k sẽ được trao đến các địa chỉ công khai. Đến đây mình, bs Chi xin cảm ơn bạn đọc đã đồng hành cùng mình trong thời gian qua vs trong thời gian tới. Chúc các bạn đọc sức khoẻ, hạnh phúc, thành đạt.