Một nghiên cứu ban đầu thấy, 1 hàng rào mạch máu não mới được phát hiện ngăn chặn sự di chuyển của các phân tử gây viêm do vi khuẩn đường ruột kích hoạt có thể là lý do tại sao bệnh nhân có bệnh viêm ruột (IBD) có nguy cơ 1 số rối loạn sức khỏe tâm thần nhất định, gồm cả lo âu và trầm cảm.
Các phát hiện dựa trên 1 mô hình tiền lâm sàng có thể dẫn đến các mục tiêu điều trị mới có thể ứng dụng đối với cả bệnh tiêu hóa và bệnh lý sức khoẻ tâm thần.
Nhóm nghiên cứu, dẫn đầu bởi nhà miễn dịch học Tiến sĩ Maria Rescigno và Tiến sĩ Simona Lodato, Đại học Nhân văn, Milan, Italy, rào cản nằm trong đám rối màng mạch, 1 vùng não liên quan đến quá trình lọc dịch não tủy. Các nhà nghiên cứu phát hiện khu vực này đóng lại trong phản ứng với các phân tử gây viêm được tạo trong phản ứng với sự hiện diện của vi khuẩn đường ruột ở những bệnh nhân có rối loạn đường ruột.
Hàng rào mạch máu đám rối màng mạch của não, cùng với 1 hàng rào khác giữa ruột và gan, được gọi là hàng rào mạch máu ruột, dường như kiểm soát sự di chuyển của các phân tử dọc theo trục ruột-não.
Ngoài hàng rào biểu mô trong đám rối màng mạch, còn có 1 hàng rào mạch máu chức năng chỉ trở nên rõ ràng trong việc ngăn chặn sự xâm nhập của các phân tử gây viêm khác nhau trong điều kiện viêm toàn thân.
Sự gián đoạn tương tác giữa ruột và não này phát triển để bảo vệ não khỏi viêm. Tại sao điều này gặp phải vẫn chưa được biết, nhưng nó có khả năng ngăn ngừa co giật động kinh và hoạt động mất cân bằng của tế bào thần kinh.
Nghiên cứu được báo cáo trực tuyến ngày 22/10 trên tạp chí Science.
Sức khoẻ đường ruột là nguyên nhân gốc rễ của bệnh tâm thần?
Gần 40% bệnh nhân IBD cũng trầm cảm và lo lắng. Những tình trạng này xuất hiện do bệnh nhân gặp khó khăn trong việc chống chọi với căn bệnh của họ.
Những người có các chứng rối loạn này thường đuợc cho là do mất cân bằng trong não có thể thực sự tìm thấy nguyên nhân gốc rễ nằm ở ruột. Đây là lần đầu tiên những triệu chứng này liên quan đến hàng rào mạch máu đám rối màng mạch não và sự đóng lại của nó.
Viêm tinh tế, thay vì công khai, có thể là tất cả những gì cần thiết đóng đám rối màng mạch và những ảnh hưởng sau đó đến sức khỏe tâm thần.
Vào năm 2015, nhóm của Rescigno lần đầu tiên mô tả hàng rào mạch máu ruột bảo vệ tuần hoàn hệ thống khỏi vi khuẩn đường ruột hoặc các phân tử có nguồn gốc từ vi khuẩn liên quan. Trong quá trình viêm ruột, chẳng hạn như gặp trong IBD, hàng rào này tổn thương và trở nên dễ thấm hơn. Điều này cho phép vi khuẩn đi qua biểu mô của hàng rào ruột và đi vào hệ tuần hoàn, gồm gan và lá lách.
Sau đó, Rescigno và Lodato tìm hiểu xem liệu tình trạng viêm hệ thống này có được kết nối với não dọc theo trục não ruột hay không và phát hiện đúng như vậy.
Các nhà nghiên cứu kiểm tra giả thuyết các triệu chứng của hệ thần kinh trung ương có thể là do những thay đổi mạch máu ở giao diện giữa ruột hoặc não và những nơi khác trong cơ thể.
Các nhà nghiên cứu bắt đầu kiểm tra xem việc mở hàng rào mạch máu ruột có cho phép vi khuẩn đường ruột kích hoạt giải phóng các phân tử gây viêm lan đến các khu vực xa hơn, có thể dẫn đến sự thiếu hụt 1 số chất dinh dưỡng và dẫn đến rối loạn tâm thần hay không.
Một mô hình tiền lâm sàng thực nghiệm sự đóng hàng rào mạch máu đám rối màng mạch dẫn đến hành vi giống như lo lắng, cũng như mất trí nhớ ngắn hạn. Hành vi này gặp độc lập với chứng viêm thấy nó có khả năng là 1 phản ứng tự đóng lại.
Ở trạng thái không viêm, biểu mô của đám rối màng mạch lọc các phân tử. Những chất có ≤70 kDa được phép đi qua não. Tuy nhiên, các nhà điều tra phát hiện trong quá trình viêm toàn thân, quá trình lọc này ngừng lại và các mao mạch máu của đám rối màng mạch ngăn cản sự xâm nhập của các phân tử gây viêm như cytokine.
Lodato suy đoán khi hàng rào mạch máu của đám rối màng mạch tắt trong trạng thái viêm toàn thân, nó sẽ phản ứng bằng cách tắm não trong dịch não tủy.
Khi đám rối màng mạch đóng lại, giống như cánh cửa đóng sầm lại, khi đó sự giao tiếp giữa não và phần còn lại của cơ thể ngừng lại. Điều này có nghĩa là não thiếu 1 số chất dinh dưỡng và các phân tử có lợi khác thường đi vào qua dịch não tủy hoặc được làm giàu những thứ có thể nguy hiểm, vì hệ thống thoát nước cũng có thể ảnh hưởng.
Nếu được xác nhận trong các nghiên cứu sâu hơn, những kết quả này có thể mở ra con đường cho các biện pháp can thiệp mới.
Một bước nhảy vọt đáng kể
Theo Giáo sư David T. Rubin, MD, Đại học Chicago, Chicago, Illinois, kết quả của nghiên cứu thể hiện 1 bước nhảy vọt đáng kể và nó làm nổi bật 1 chi phí quan trọng khác đến tình trạng viêm ruột không kiểm soát được, có thể gây các rối loạn sức khỏe tâm thần tồi tệ hơn.
Rubin, người có nghiên cứu liên quan đến việc đo lường các chất chuyển hóa của axit amin tryptophan trong chế độ ăn uống, gồm melatonin và serotonin, ở bệnh nhân IBD, những phát hiện này đưa đến lời giải thích khả dĩ đối với mối liên hệ của cả bệnh Crohn và viêm loét đại tràng với rối loạn lo âu và trầm cảm.
Có người tin mối liên quan đi ngược lại, rối loạn sức khỏe tâm thần đang gây hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm ruột, nhưng điều này được bác bỏ.
Gần đây nhất, việc công nhận các nguồn chính của serotonin và các chất chuyển hóa khác của tryptophan đến từ hệ vi sinh vật đường ruột dẫn đến giả thuyết ruột viêm và hệ sinh vật đường ruột rối loạn sinh học trên thực tế có thể gây các rối loạn sức khỏe tâm thần do tác động. Sự đóng cửa của hàng rào mạch máu đám rối màng mạch có thể góp phần vào sự mất cân bằng này nhưng điều đó cần được nghiên cứu thêm.
Điều này càng hỗ trợ sự tranh cãi đang có ruột thực sự là trung tâm của vũ trụ.
Mục tiêu các loại thuốc chống lại đám rối màng mạch và có khả năng điều trị trầm cảm hoặc lo lắng.
Điều trị viêm ruột có thể khôi phục sự cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh và giải quyết các rối loạn lo âu hoặc trầm cảm.
Với các mục tiêu điều trị mới, các nhà điều tra sẽ nghiên cứu các khu vực và mạch của não nhạy cảm hơn với sự đóng lại của đám rối màng mạch.
Nếu những vùng này có liên quan đến trầm cảm hoặc các rối loạn tâm lý xã hội khác, thì hiểu biết mới này đối với hàng rào mạch máu đám rối màng mạch có thể có ý nghĩa trong việc giúp điều trị các chứng rối loạn trên.
Phản ánh sự thay đổi chung từ quan điểm tập trung vào não bộ đối với 1 số rối loạn tâm lý xã hội sang quan điểm tập trung vào đường ruột. Bộ não không thể được coi là biệt lập. Nó là 1 phần của 1 cơ thể lớn hơn nhiều, và chúng ta cần suy nghĩ theo cách này.
Tài liệu tham khảo
Brain May Explain IBD-Related Anxiety, Depression
Becky McCall
October 29, 2021
Medscape.com
Link:https://www.medscape.com/viewarticle/961888
