Thiên đầu thống hay có tên gọi khác là Glocom là một bệnh lý ở mắt, gây tăng nhãn áp. Tuy nhiên, hiểu biết của mọi người về bệnh thiên đầu thống vẫn còn rất ít nên vẫn chưa hiểu hết được mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Bài viết dưới đây tapchiyhocvietnam.com sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ và cụ thể nhất về căn bệnh này.
Thiên đầu thống là bệnh gì?
Thiên đầu thống (hay tăng nhãn áp Glocom) là một nhóm bệnh lý của hệ thống dây thần kinh thị giác. Bệnh tiến triển mạn tính, đặc trưng bởi sự tổn hại thị trường, lõm teo đĩa thị và nhãn áp cao.
Bệnh Glocom thường được chia thành 2 loại: Glocom nguyên phát và Glocom thứ phát.
- Glocom nguyên phát: là loại hay gặp và được quan tâm nhiều nhất. Nhóm này được chia thành 2 loại là: Glocom góc đóng nguyên phát và Glocom góc mở nguyên phát.
- Glocom thứ phát: loại này xuất hiện sau những rối loạn tại mắt và toàn thân có thể kể đến như: Glocom do viêm màng bồ đào, Glocom do bệnh lý của thể thủy tinh, Glocom do chấn thương,…
Đây là một bệnh lý nguy hiểm, có nguy cơ cao gây mù lòa chỉ đứng thứ hai sau đục thủy tinh thể, bệnh phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới
Bệnh Glocom nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì những tổn thương mà nó gây ra cho bệnh nhân sẽ rất khó chữa lành được, thậm chí bệnh nhân sẽ phải mang theo những thương tổn suốt đời.
Vì vậy, việc phát hiện và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân bệnh thiên đầu thống
Bình thường, đáy mắt liên tục tiết ra một loại chất lỏng gọi là thủy dịch. Thủy dịch này sẽ lấp đầy phần trước của mắt, đến các kênh trong giác mạc và mống mắt.
Khi các kênh thoát thủy dịch này bị chặn hoặc tắc nghẽn một phần có thể khiến cho áp suất tự nhiên trong mắt tăng lên (hay còn gọi là tăng nhãn áp). Khi nhãn áp tăng lên có thể khiến cho thần kinh thị giác bị tổn thương.
Tổn thương qua thời gian tiến triển thì có thể gây mất dần thị lực. Đây có thể coi là một trong những nguyên nhân gây lên bệnh Glocom.
Tuy nhiên, nguyên nhân gây bệnh Glocom vẫn chưa thực sự rõ ràng nhưng chắc chắn rằng chúng có liên quan đến sự tăng áp lực trong mắt và sự giảm lưu lượng máu nuôi dưỡng dây thần kinh thị giác.
Một số nguyên nhân có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh Thiên đầu thống bao gồm:
- Mắc bệnh do di truyền từ gia đình.
- Tuổi tác: Những người trên 60 tuổi có nguy cơ mắc Glocom cao hơn những đối tượng khác (cứ 10 người trên 75 tuổi thì sẽ có 1 người mắc glocom).
- Dân tộc: Những người ở Châu Phi, người Mỹ gốc Phi hay Caribbean có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người da trắng. Người Châu Á có nguy cơ mắc bệnh glocom góc đóng cao hơn các khu vực khác.
- Vấn đề về mắt: Bệnh viêm mắt mãn tính hay giác mạc mỏng có thể làm tăng áp lực trong mắt của bạn. Ngoài ra, các chấn thương tại mắt cũng có thể dẫn đến tăng nhãn áp.
- Sử dụng thuốc: Nếu bạn sử dụng corticosteroid trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ tiến triển bệnh tăng nhãn áp thứ phát.
- Tiền sử bệnh: Tiểu đường, huyết áp cao và bệnh tim sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp.
Vì thế, việc thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp sớm phát hiện và điều trị bệnh.
Triệu chứng thiên đầu thống
Triệu chứng thiên đầu thống ở mỗi thể bệnh là khác nhau.
- Triệu chứng glocom cơn cấp:
Đau nhức mắt đột ngột, đau nhức xung quanh hố mắt, sau đó lan lên nửa đầu cùng bên. Triệu chứng kèm theo gồm có: nhìn mờ, nhìn đèn có quầng xanh đỏ, đôi khi sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng lại không tiết dử mắt.
Khám thấy mí mắt sưng nề, mắt đỏ, giác mạc phù nề có bọng biểu mô, dịch kính phù nề, tiền phòng nông, đồng tử giãn và không còn phản xạ với ánh sáng, thể thủy tinh đục màu xanh lơ.
Trong cơn Glocom cấp khó soi được đáy mắt do phù nề và mắt đục. Nếu soi được đáy mắt và thấy gai thị hồng thì có thể có xuất huyết quanh gai.
Nhãn áp có thể tăng cao tới 30-60 mmHg.
- Triệu chứng Glocom cơn bán cấp:
Bệnh xuất hiện theo từng đợt. Biểu hiện có thể là: căng tức trên cung lông mày, đau tức mắt từng cơn hay đau nhức âm ỉ vùng hố mắt. Khi nhìn thấy phía trước mờ như có màng sương, nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ.
Triệu chứng trên chỉ kéo dài vài giờ rồi sau đó giảm dần hoặc giảm hẳn. Tuy nhiên, các cơn đau nhức sẽ tăng dần cả về cường độ và tần suất làm cho thị lực giảm dần.
Khi khám thấy mắt đỏ ở mức độ nhẹ, có tổn hại thị trường, lõm đĩa thị ở đáy mắt, nhãn áp tăng vừa phải.
- Triệu chứng Glocom thể mãn tính:
Diễn biến với các triệu chứng thầm lặng, không đặc hiệu nên khó phát hiện. Mắt nhìn mờ dần theo thời gian.
Khi khám thấy kết mạc bình thường, giác mạc trong, đồng tử bình thường, tiền phòng nông, đáy mắt có lõm teo gai thị, đôi khi có mất phản xạ đồng tử, thị trường bị thu hẹp, đo nhãn áp từ 25 mmHg trở lên.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán bệnh tăng nhãn áp, bác sĩ sẽ làm một cuộc kiểm tra toàn diện để phát hiện sự suy giảm cũng như mất mô thần kinh. Bài kiểm tra có thể bao gồm các quy trình sau:
- Điều tra về tiền sử cá nhân, các vấn đề sức khỏe đang gặp phải và triệu chứng hiện có.
- Làm kiểm tra Tonometry: Đo áp lực bên trong mắt của bạn.
- Làm kiểm tra Pachymetry: Đo độ dày của giác mạc. Nếu giác mạc của bạn mỏng thì bạn sẽ có nguy cơ bị Glocom cao hơn.
- Kiểm tra chu vi: Còn gọi là kiểm tra trường thị giác. Bằng cách đo thị lực ngoại vi và thị lực trung tâm để đánh giá liệu tăng nhãn áp đã ảnh hưởng đến thị lực của bạn chưa.
- Theo dõi dây thần kinh thị giác: Tiến hành chụp ảnh dây thần kinh thị giác để theo dõi những thay đổi đã xảy ra trên bộ phận này.
Cách điều trị bệnh thiên đầu thống
Hiện nay vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị hoàn toàn bệnh thiên đầu thống. Các phương pháp điều trị hiện nay là làm chậm sự tiến triển của bệnh và hạn chế ít nhất các tổn thương tại dây thần kinh thị giác. Tùy vào từng giai đoạn của bệnh mà sẽ có các chỉ định điều trị khác nhau.
Điều trị bằng thuốc
Một số loại thuốc được nghiên cứu để làm giảm nhãn áp. Các loại thuốc này thường được điều chế dưới dạng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc viên nhưng thường là dạng thuốc nhỏ. Các loại thuốc này làm giảm áp lực của mắt nhờ việc làm chất lỏng thoát ra khỏi mắt.
Khi muốn sử dụng thuốc, bạn cần được sự đồng ý của bác sĩ chuyên khoa để có phác đồ điều trị tốt nhất, tránh những tác dụng không mong muốn.
Bệnh thiên đầu thống thường không có triệu chứng rõ rệt. Những bệnh nhân điều trị thường quên thuốc hoặc không uống thuốc điều độ. Nếu quyết định điều trị bằng phương pháp này, hãy lên lịch trình uống thuốc cụ thể.
Một số loại thuốc điều trị tăng nhãn áp gồm có: Pilocarpin 1%, 2%; Betoptic S, Azopt, Acetazolamide 250mg, Timolol 0,25%, 0,5%; Alphagan P, glycerol, mannitol, Lumigan, Travatan 0,004%,… Các thuốc này có thể gây ra các tác dụng không mong muốn nên người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
Điều trị bằng đông y
Điều trị Glocom bằng Tây y tuy mang đến tác dụng nhanh nhưng chỉ là biện pháp tạm thời, hiệu quả sẽ giảm dần theo thời gian đồng thời cũng mang đến nhiều tác dụng phụ và biến chứng. Vì thế, nhiều người đã tìm đến đông y mong rằng có được bài thuốc trị bệnh lâu dài và có hiệu quả.
Bài thuốc: Xuyên khung, Bạch chỉ, Sài hồ, Hương phụ, Cam thảo, Câu đằng, Bạch giới tử, Cúc hoa, Bạch thược, Úc lý nhân.
Bài thuốc có tác dụng bình can tức phong, bổ thận âm, tiềm dương, chống hoa mắt, đau đầu, giúp chống lại ù tai, giảm cảm giác đau nửa đầu và nhức mắt. Ngoài ra, bài thuốc còn giúp dưỡng huyết, làm dễ ngủ, hết mặt mỏi, chóng mặt.
Điều trị bằng laser
Bác sĩ chuyên khó sẽ dùng laser argon để tạo hình cho vùng bè (trabeculoplasty), quá trình vết thương lành lại sẽ tác động làm co kéo các lớp sợi collagen vùng bè và làm tăng thoát lưu thủy dịch.
Điều trị bằng phẫu thuật
Phẫu thuật để tạo ra một lỗ hở cho chất dịch thoát ra khỏi mắt, làm giảm áp lực. Bác sĩ sẽ sử dụng các công cụ phẫu thuật cần thiết để tạo ra một lỗ nhỏ dưới kết mạc (lớp xung quanh mắt). Lượng thủy dịch tích tụ sẽ chảy qua lỗ và được hấp thụ vào máu.
Việc phẫu thuật có thể dẫn đến một số trường hợp không mong muốn như: mất thị lực tạm thời, chảy máu nhiễm trùng,…
Phẫu thuật là phương án điều trị bệnh cuối cùng có thể mang đến một số ảnh hưởng xấu cho sức khỏe nên bệnh nhân cần kiểm soát tình trạng bệnh, không nên để bệnh diễn biến quá nặng mới đi điều trị.
Cách phòng bệnh
Bệnh thiên đầu thống có tính chất di truyền và tự phát nên việc phòng bệnh thiên đầu thống tự phát là rất khó khăn. Điều quan trọng nhất là phát hiện ra sớm để điều trị, ngăn các triệu chứng trở lên tồi tệ hơn.
Nhằm giảm bớt tỷ lệ mù lòa do Glocom, cần theo dõi và làm xét nghiệm cho các đối tượng sau:
- Người trên 35 tuổi có người thân bị Glocom nguyên phát.
- Người có giác mạc mỏng.
- Người có dấu hiệu: Nhức mắt, nhìn mờ, nhìn ánh sáng có quầng xanh đỏ, đáy mắt có lõm gai rộng hơn 3/10,…
Phương pháp có thể dùng để phát hiện sớm Glocom là theo dõi nhãn áp.
Đây là phương pháp được thực hiện tại các cơ sở nhãn khoa uy tín, có máy móc hiện đại, chuẩn xác. Ngoài ra, cũng có thể phát hiện sớm bằng các loại thử nghiệm.
Để phòng tránh mắc Glocom trong cộng đồng, cần phải lưu ý một số điều sau:
- Không nên lạm dụng thuốc có thành phần corticoid (nhất là các loại thuốc nhỏ mắt) ví sẽ có nguy cơ cao dẫn đến mù lòa do Glocom, loét giác mạc, đục thủy tinh thể. Nếu cần thiết phải sử dụng thì nên theo dõi nhãn áp thường xuyên để phát hiện bệnh kịp thời.
- Người mắc bệnh đục thủy tinh thể cần được theo dõi và mổ một cách cẩn thận, tránh biến chứng do đục thủy tinh thể giai đoạn cuối.
- Người có bệnh lý nên như: Đái tháo đường, cao huyết áp cần được điều trị đúng phác đồ để để giữ ổn định đường huyết. Đồng thời kiểm tra đáy mắt định kỳ để phát hiện tình trạng thiếu máu võng mạc và ngăn ngừa nguy cơ mắc thiên đầu thống.
- Khi bị chấn thương mắt, bỏng hóa chất cần biết cách sơ cứu kịp thời và điều trị đúng cách, tránh biến chứng xảy ra.
- Phát hiện sớm các bệnh lý tại mắt, kiểm tra sớm tại các cơ sở y tế uy tín ở tuyến trên.
Ngoài ra còn có một số cách phòng bệnh khác như sau:
- Chăm sóc mắt thường xuyên, khám mắt định kì.
- Tập luyện thể thao nâng cao sức khỏe.
- Không sử sự thuốc bừa bãi khi không có sự tư vấn của bác sĩ
Một số câu hỏi của người bệnh
Bệnh thiên đầu thống có chữa được không?
Phát hiện và điều trị có thể giúp cho áp lực của mắt trở lại bình thường, thị lực giảm có thể được làm chậm lại hoặc thậm chí dừng hẳn.
Tuy nhiên, việc chữa cho bệnh khỏi hoàn toàn hầu như là không thể. Bạn sẽ phải điều trị và sống chung với nó trong suốt quãng đời còn lại và đương nhiên sự giảm hay mất thị lực do glocom không thể được phục hồi.
Thiên đầu thống có phải mổ không?
Bệnh thiên đầu thống có thể điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau như: Dùng thuốc, điều trị bằng laser hoặc phẫu thuật. Trong giai đoạn đầu của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân dùng thuốc để làm chậm tiến triển của bệnh.
Tuy nhiên, với những bệnh nhân đã nặng thì việc phẫu thuật là cần thiết để cứu chữa bệnh nhân. Đa số các bệnh nhân này sẽ được chỉ định mổ kết hợp dùng thuốc để làm chậm diễn biến của bệnh.
Tuy nhiên, sau khi phẫu thuật, bệnh vẫn có thể tiến triển nặng thêm, đồng thời cũng có thể mắc phải một số biến chứng. Vì thế, việc chăm sóc và theo dõi bệnh nhân sau khi mổ là vô cùng cần thiết.
Chi phí mổ mắt thiên đầu thống
Khi được bác sĩ chuyên khoa chỉ định phẫu thuật, bạn sẽ được thực hiện gói xét nghiệm và gói phẫu thuật cắt bè củng giác mạc.
Tuy nhiên, tùy vào từng mức độ của bệnh mà bạn mắc phải sẽ có chỉ định mổ khác nhau. Chi phí mổ thiên đầu thống dao động từ 3-7 triệu tùy từng bệnh viện.
Lời khuyên cho bạn là nên chuẩn bị một số tiền lớn hơn một chút để đề phòng các chi phí phát sinh như thuốc, phí xét nghiệm,…
Tham khảo: https://www.healthline.com/health/glaucoma#types
