Tổng hợp: Trần Tú Uyên – sinh viên Dược năm 4 – Đại học HUTECH.
1. Ung thư cổ tử cung là gì?[2]
Ung thư cổ tử cung là tổn thương ác tính phát triển tại cổ tử cung dưới nhiều dạng: chồi, sùi, loét, polyp, thâm nhiễm, dễ chảy máu. Xuất hiện khi các tế bào cổ tử cung biến đổi và tăng sinh một cách không kiểm soát. Có thể là ung thư xâm lấn tại chỗ hoặc lan rộng đến các cơ quan khác của cơ thể và sau đó gây tử vong.2. Nguyên nhân của ung thư cổ tử cung?[2]
Theo các nghiên cứu, có khoảng 99,7% ung thư cổ tử cung do vi rút Human Papilloma (HPV) thuộc tuýp nguy cơ cao.
3. Các loại HPV:
– Loại 6 và 11: gây ra hầu hết các trường hợp mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Mụn cóc không đe dọa đến tính mạng nhưng có thể khó đối phó vì khả năng tái nhiễm sau điều trị.
– Loại 16 và 18: dẫn đến phần lớn các trường hợp ung thư, đây được gọi là HPV nguy cơ cao. Tuýp HPV 16, 18 cũng là 2 tuýp chính gây nên ung thư cổ tử cung và còn là tác nhân gây ra các loại ung thư như: ung thư âm hộ (50%), ung thư âm đạo (65%), ung thư hầu họng (70%).
4. Sự lây truyền HPV?[1]
HPV chủ yếu lây truyền qua đường tình dục: tiếp xúc da với da, niêm mạc miệng, hầu họng hoặc tiếp xúc với dương vật, tử cung, âm đạo, hậu môn của những người bị nhiễm, hôn hoặc chạm vào bộ phận sinh dục của đối tác bằng miệng… HPV cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con trong lúc sinh và gây ra đa bướu gai đường hô hấp cho trẻ sơ sinh.
Ngoài ra, vi rút này còn có thể lây truyền không qua đường tình dục như dụng cụ cắt móng tay, kim bấm sinh thiết, đồ lót…
5. Triệu chứng nhiễm HPV?[2]
Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV không gây triệu chứng gì và có thể tự khỏi sau đó vài tháng mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong trường hợp nhiễm HPV tuýp nguy cơ cao có thể tồn tại lâu dài, làm biến đổi tế bào cổ tử cung một cách bất thường, gây ra các tổn thương từ mức độ thấp đến cao và tiến triển dần thành ung thư. Tiến trình này có thể mất hơn 10 năm.
6. Độ tuổi và đối tượng tiêm ngừa ung thư cổ tử cung[1]
Tại Việt Nam, vắc xin phòng HPV theo khuyến cáo của nhà sản xuất vắc xin được chỉ định tiêm cho nữ giới trong độ tuổi từ 9 – 26 tuổi, bất luận đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Các chuyên gia khuyến cáo, các chị em nên đi tiêm vắc xin phòng ung thư cổ tử cung càng sớm càng tốt. Vắc xin có hiệu quả kéo dài lên đến 30 năm.
7. Vắc xin phòng HPV[2]
Hiện nay trên thế giới có 3 loại vắc xin giúp ngăn ngừa HPV là vắc xin Cervarix, Gardasil, Gardasil 9.
- Vắc xin Cervarix giúp bảo vệ cơ thể khỏi HPV-16 và HPV-18 (nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung và một số ung thư khác như hậu môn…).
- Vắc xin Gardasil giúp bảo vệ cơ thể khỏi 2 chủng vi rút nguy cơ cao HPV-16, HPV-18 và 2 chủng HPV-6 và 11 gây mụn cóc ,sùi mào gà sinh dục.
- Vắc xin Gardasil 9 (hiện chưa có ở Việt nam) giúp bảo vệ cơ thể khỏi 2 chủng vi rút nguy cơ thấp là HPV-11, HPV-6 và 7 chủng vi rút nguy cơ cao gây ung thư là HPV-16, HPV-18, HPV-45, HPV-58, HPV-52, HPV 31 và HPV 33.
Hiện tại, Việt Nam đang áp dụng 2 loại vắc xin là Cervarix và Gardasil, áp dụng cho nữ giới từ 9-26 tuổi, bao gồm chưa và đã quan hệ tình dục. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyến cáo, độ tuổi lý tưởng nhất để tiêm vắc xin HPV là từ 9-14 tuổi, khi cơ thể chưa nhiễm HPV.
8. Lịch tiêm vắc xin như thế nào?[2]
Tiêm vắc xin HPV 3 mũi đủ bảo vệ và lịch tiêm sẽ là:
- Cervarix: 0, 1, 6 tháng (nữ từ 10 đến 25 tuổi).
- Gardasil: 0, 2, 6 tháng (nữ từ 9 đến 26 tuổi).
9. Tác dụng phụ của vắc xin phòng HPV[1]
Một số tác dụng phụ nhẹ đến trung bình sau khi tiêm gồm phản ứng tại chỗ tiêm (quầng đỏ, đau, sưng…), quá mẫn, sốt nhẹ, nổi mề đay, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp, buồn nôn và nôn, rối loạn dạ dày ruột (đau bụng, tiêu chảy…)
10. Nếu không tiêm đúng lịch có ảnh hưởng gì không?[2]
Tốt nhất thực hiện đúng lịch hẹn, nếu bận có thể tiêm mũi thứ hai sau mũi thứ nhất >1 tháng (đối với Cervarix) và >2 tháng (đối với Gardasil). Mũi thứ 3 cách mũi thứ nhất >6 tháng. Tuy nhiên, nên hoàn tất 3 mũi tiêm trong 2 năm.
Tài liệu tham khảo
[1] VNVC. Tiêm phòng ung thư cổ tử cung (hpv): những điều cần biết. Ngày truy cập: 04/12/2021
[2] Vinmec. Vắc-xin HPV ngừa ung thư cổ tử cung có hiệu lực bảo vệ trong bao lâu? Ngày truy cập: 04/12/2021.
