Công việc khám phá khả năng sử dụng các chất điều chỉnh lipid trong phòng ngừa và điều trị nhiễm COVID-19 đang được tiến hành. Một phân tích mới xác định và xem xét 40 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên (RCT) điều tra việc sử dụng tiềm năng của tác nhân này, gồm statin, axit béo omega-3, fibrat, niacin và dalcetrapib.
Thận trọng khi sử dụng thuốc. Khuyến cáo dùng thuốc theo lời khuyên của bác sỹ chuyên khoa.)
*****
Tác giả chính Behnood Bidkeli MD, MS, bác sĩ tim mạch lâm sàng, Bộ phận Y học Tim mạch, Bệnh viện Brigham and Women’s Hospital, Trường Y Harvard, Boston.
Trong số các nghiên cứu này, chỉ có 2 nghiên cứu, 1 tập trung vào axit béo omega-3 và 1 tập trung vào statin có kết quả sơ bộ và những phát hiện này không có kết luận.
Các tác giả muốn “ltóm tắt các cơ chế hoạt động, lợi ích và tác hại tiềm ẩn của các tác nhân điều chỉnh lipid ngăn ngừa và điều trị COVID-19 và đánh giá vị trí với các bằng chứng, theo Bikdeli, Trường Y Đại học Yale, New Haven, Connecticut, Quỹ Nghiên cứu Tim mạch.
Những bệnh nhân đang dùng các thuốc này đối với các chỉ định ngoài COVID-19, theo quyết định của bác sĩ lâm sàng, nên tiếp tục sử dụng, nhưng dùng thuốc de novo, với mục đích cụ thể là ngăn ngừa hoặc điều trị COVID-19, sẽ không gặp trừ khi bệnh nhân được ghi danh vào RCT vì không có đủ bằng chứng chứng minh điều đó vào thời điểm này.
Bài đánh giá được xuất bản trong số đăng ngày 19/10 của Trường Cao đẳng Tim mạch Hoa Kỳ.
Viêm liên quan
Ở virus SARS-CoV-2, sự xâm nhập vào tế bào được thực hiện qua trung gian gắn vào enzym chuyển đổi angiotensin 2 (ACE2). Các vi miền của màng huyết tương, gồm chủ yếu là cholesterol, glycosphingolipid và phospholipid, được gọi là bè lipid, có thể đóng 1 vai trò quan trọng trong quá trình này, với vi rút gây phản ứng viêm bẩm sinh không kiểm soát được (cơn bão cytokine) dẫn đến cục bộ và toàn thân tổn thương mô thường thấy trong COVID-19 tiên tiến.
Các chất điều chỉnh lipid có tác dụng kích thích màng phổi và có thể hạn chế tình trạng viêm và tiêu huyết khối trong COVID-19 bằng cách tác dụng kháng virus, chống viêm, điều hòa miễn dịch và chống huyết khối.
Các nhà nghiên cứu xem xét các con đường tiềm năng mà qua đó các tác nhân điều chỉnh lipid cụ thể có thể ảnh hưởng đến kết quả COVID-19.
Đặc biệt, statin ức chế men khử 3-hydroxy-3-methyl-glutaryl-coenzyme A và việc sản xuất các chất trung gian isoprenoid, rất quan trọng đối với sự xâm nhập của virus, truyền tín hiệu miễn dịch và các đợt viêm. Chúng tạo các yếu tố phiên mã hạn chế tình trạng viêm và chức năng tạo huyết khối của các tế bào nội mô được hoạt hóa.
Ngoài ra, statin có tác dụng chống oxy hóa và chống nhiễm độc, tăng cường sản xuất oxit nitric và điều chỉnh thụ thể beta III của yếu tố tăng trưởng chuyển hóa, dẫn đến ít lắng đọng collagen và xơ phổi.
Axit béo không bão hòa đa omega-3 hoạt động như 1 tiền chất của chất trung gian lipid làm giảm viêm và do đó có thể có lợi trong việc giải quyết phản ứng viêm COVID-19. Fenofibrate, 1 dẫn xuất của axit fibric, được phát hiện là làm mất ổn định vùng liên kết thụ thể của protein tăng đột biến SARS-CoV-2 trong các nghiên cứu in vitro và ức chế vùng liên kết thụ thể liên kết với ACE2, làm giảm khả năng lây nhiễm của virus là 70%.
Niacin làm tăng mức cholesterol HDL, có thể làm giảm các chất trung gian gây viêm và cũng có thể có hoạt tính kháng vi-rút. Và dalcetrapib, 1 chất ức chế CETP, làm tăng mức HDL cholesterol, có thể có đặc tính chống viêm và ức chế kết tập tiểu cầu.
Nghiên cứu trước đây với mức cholesterol HDL thấp hoặc chất béo trung tính cao có liên quan đến kết quả tồi tệ hơn ở bệnh nhân COVID-19.
Rất nhiều chất điều hòa lipid có đặc tính chống viêm và có 1 số dạng viêm gặp trong trường hợp COVID-19, mức độ nhiều hơn nữa ở những người phát triển bệnh nặng.
Không có nhiều nghiên cứu chất lượng cao, các thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, trái ngược với các thử nghiệm quan sát. 40 RCT đáp ứng các tiêu chuẩn đủ điều kiện được đưa vào phân tích.
Trong số các thử nghiệm này, 4 RCT đang tiến hành đang nghiên cứu các chế phẩm axit béo omega-3 ngăn ngừa COVID-19 và 2 đang kiểm tra niacin ở những bệnh nhân ngoài giai đoạn cấp tính của bệnh COVID-19.
Thử nghiệm INSPIRATION-S (n = 587 bệnh nhân ngẫu nhiên), là thử nghiệm duy nhất so sánh liệu pháp statin cường độ trung bình với giả dược ở bệnh nhân ICU, với kết quả chính gồm tổng hợp của tất cả gây tử vong, biến cố huyết khối tĩnh mạch hoặc động mạch, và điều trị bằng oxy hóa màng ngoài cơ thể trong vòng 30 ngày.
Kết quả sơ bộ, được trình bày tại Phiên họp thường niên năm 2021 của Đại học Tim mạch Hoa Kỳ, thấy atorvastatin 20 mg x 1 lần/ngày không làm giảm đáng kể kết cục tổng hợp chính. Tuy nhiên, có 1 sự giảm tạo giả thuyết trong tỷ lệ chênh lệch của kết cục chính trong phân tích xác định trước bệnh nhân nhập viện trong 7 ngày sau khi khởi phát triệu chứng.
Trong 1 số phân nhóm nhất định, những tín hiệu thú vị có khả năng mang lại lợi ích của statin nhưng điều này chỉ là giả thuyết và cần chứng thực thêm trước khi nó cung cấp vào lâm sàng chính thức.
Những phát hiện ban đầu từ thử nghiệm VASCEPA COVID-19 CardioLink-9, việc sử dụng icosapent ethyl (1 axit béo omega-3) bằng đường uống, so với việc chăm sóc thông thường ở 100 bệnh nhân ngoại trú, thấy nó làm giảm protein phản ứng C nhạy cảm cao (CRP) và dẫn đến cải thiện triệu chứng ở bệnh nhân ngoại trú với COVID-19 sau 14 ngày.
Tác dụng chống viêm và tác động tiềm tàng đến sự tiến triển của ARDS làm cho axit béo omega-3 trở thành tác nhân đáng giá nghiên cứu.
Giảm tỷ lệ tử vong,
Theo giáo sư Robert Rosenson, MD, Trường Y Mount Sinai Icahn, Thành phố New York, có nhiều nghiên cứu đăng ký thấy liệu pháp statin làm giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân COVID-19.
Nhóm báo cáo số liệu từ hơn 5200 bệnh nhân trong Hệ thống Y tế Mount Sinai, phát hiện liệu pháp statin cường độ cao có liên quan đến tỷ lệ tử vong thấp hơn so với liều thấp đến trung bình hoặc không sử dụng liệu pháp statin, đặc biệt là ở những bệnh nhân có chứng mức độ nguy cơ tim mạch cao nhất.
Rosenson, Đơn vị đo tim mạch tại Mount Sinai khuyến cáo những bệnh nhân đang điều trị bằng statin nên tiếp tục điều trị nếu họ phát triển COVID-19, và những người là ứng cử viên statin điều trị nhưng chưa bắt đầu điều trị bằng statin nên được sử dụng 1 tác nhân cường độ cao.
Tên bài:
Lipid-Modifying Agents to Treat or Prevent COVID-19?
Batya Swift Yasgur MA, LSW
October 26, 2021
Medscape.com
Link:
https://www.medscape.com/viewarticle/961588
