Một nghiên cứu mới thấy điểm số nguy cơ đa gen (PGR) cao hơn có thể dự đoán bệnh Alzheimer khởi phát muộn (LOAD).
Các nhà điều tra nhận thấy PGR cao hơn có liên quan đáng kể đến thể tích hồi hải mã nhỏ hơn và chức năng điều hành kém hơn ở những người trưởng thành khỏe mạnh đối với thể chất và nhận thức.
Tiến sĩ Rachana Tank, Viện Sức khỏe và An sinh, Đại học Glasgow, Glasgow, Vương quốc Anh, có khả năng điểm PGR bổ sung APOE trong việc xác định sự khởi phát của bệnh Alzheimer.
Nghiên cứu được báo cáo trực tuyến ngày 7/10 trên Neuropsychopharmacology.
Dự đoán được cải thiện?
Chấm điểm PGR là 1 cách ước tính nguy cơ di truyền của 1 cá nhân thừa hưởng 1 đặc điểm hoặc bệnh tật. Có bằng chứng thấy việc sử dụng cách tính điểm có thể cải thiện dự đoán AD.
Tuy nhiên, các nghiên cứu trước đây kiểm tra LOAD-PGR thường có cỡ mẫu nhỏ và không kiểm soát 1 cách nhất quán các biến gây nhiễu tiềm ẩn như hút thuốc và thiếu thốn kinh tế xã hội.
Sự hiện diện của alen apolipoprotein e4 (APOE-ε4) là không cần thiết giúp LOAD phát triển. Các ước tính đóng góp di truyền khác vào AD nằm trong khoảng từ 50% đến 79%.
Phân tích mới gồm 32.790 cá nhân không có sắc tố với độ tuổi trung bình là 63 tuổi từ Ngân hàng Sinh học Vương quốc Anh.
Các nhà nghiên cứu tiến hành phân tích kiểu gen đạt được điểm PGR. Số liệu tóm tắt từ 1 nghiên cứu liên kết toàn bộ bộ gen (GWAS), 1 phương pháp xác định các biến thể di truyền liên quan đến 1 căn bệnh cụ thể.
Khi tính toán điểm số có trọng số, các nhà nghiên cứu gồm 6,5 triệu đa hình nucleotide đơn (SNP) hoặc các biến thể, liên quan đến AD khởi phát muộn (tuổi khởi phát> 65 tuổi).
Các biến thể được sử dụng xác định trạng thái APOE-ε4 không được đưa vào tính toán điểm PGR.
Các khu vực chính của não
Các phép đo kết quả của nghiên cứu gồm khối lượng MRI của các vùng não quan trọng ảnh hưởng bởi AD, gồm toàn bộ chất xám, chất trắng, tăng cường chất trắng (WMH), toàn bộ não, hồi hải mã trái, hải mã bên phải và các vùng phân đoạn của mỗi hồi hải mã trái và phải.
Trong các mô hình được điều chỉnh hoàn toàn, các nhà nghiên cứu kiểm soát tuổi tác, giới tính, tình trạng thiếu thốn kinh tế xã hội, hút thuốc, chỉ số khối cơ thể (BMI) và kiểu gen APOE-ε4.
Họ cũng kiểm soát chip định kiểu gen (2 chip được sử dụng đo các biến thể của
những người tham gia Ngân hàng sinh học Vương quốc Anh) và 8 thành phần chính di truyền (chúng cung cấp thông tin về cấu trúc dân số).
Các biến này được đưa vào tránh sự kết hợp giả do các cá thể có chung tổ tiên di truyền hoặc được định kiểu gen trên các chip khác nhau.
Kết quả thấy LOAD-PGR có liên quan đến thể tích hồi hải mã bên trái trong mô hình được điều chỉnh hoàn toàn.
Khi kiểm tra các phần hồi hải mã, LOAD-PGR chỉ liên quan đến phần thân hồi hải mã bên trái trong mô hình được điều chỉnh hoàn toàn.
Điểm LOAD-PGR không liên quan đến chứng tăng cường chất trắng, mà trên MRI là dấu hiệu của suy giảm mạch máu não, có liên quan đến suy giảm nhận thức và có thể góp phần làm tăng nguy cơ mất trí nhớ.
Một giải thích tiềm năng việc thiếu bằng chứng trong nghiên cứu này là chứng tăng mẫn cảm chất trắng có liên quan đến chứng sa sút trí tuệ thông qua các yếu tố nguy cơ mạch máu chứ không phải trực tiếp.
Các phát hiện mới thấy các biến thể nguy cơ di truyền của AD có thể nhận các dấu hiệu sớm nhất của bệnh lý trước khi có vấn đề nhận thức.
Mặc dù các phát hiện có kích thước ảnh hưởng nhỏ mặt thống kê nhưng có kích thước mẫu tương đối lớn và được điều chỉnh 1 số yếu tố gây nhiễu tiềm ẩn.
Các nhà nghiên cứu phân tích sự tương tác giữa kiểu gen APOE-ε4 và điểm LOAD-PGR. Một số nghiên cứu thấy tương tác di truyền giữa 1 số locus nhất định có thể có liên quan mặt ảnh hưởng đối với kết quả kiểu hình.
Nghiên cứu này không phát hiện APOE đang tương tác với các biến thể nguy cơ di truyền khác. Tuy nhiên, các tương tác di truyền đối với các đặc điểm phức tạp vẫn chưa được hiểu rõ và có thể có những hạn chế phương pháp luận.
Điểm số PGR cuối cùng có thể được sử dụng trong thực hành lâm sàng như 1 công cụ xác định những bệnh nhân có thể được hưởng lợi từ các phương pháp điều trị can thiệp.
Tuy nhiên, cần phải nghiên cứu thêm, gồm điều tra xem liệu PGR có bổ sung thêm thông tin quan trọng so với đánh giá tiền sử gia đình, đơn giản và chi phí hợp lý.
Có rất nhiều trở ngại cần được hiểu và giải quyết trước khi thực hiện lâm sàng điểm PGR.
Một hạn chế của nghiên cứu là các cá nhân thuần tập Biobank của Vương quốc Anh tương đối khỏe mạnh, có học thức và phát triển mạnh về kinh tế xã hội. Ngoài ra, phân tích không xem xét các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng nhận thức như benzodiazepine.
Các phát hiện nghiên cứu không thể khái quát được đối với các quần thể khác với những người có tổ tiên là người Châu Âu da trắng.
Nghiên cứu các phương pháp điều trị và công cụ chẩn đoán sớm và chính xác bệnh Alzheimer, việc xác định những cá nhân có nguy cơ gia tăng ngày càng quan trọng.
Nghiên cứu này, được thực hiện trên 1 lượng lớn dân số, việc sử dụng 1 thuật toán cụ thể kết hợp kết quả hình ảnh não và khả năng nhận thức với các gen nguy cơ biết đối với bệnh Alzheimer có thể là 1 công cụ hữu ích xác định những cá nhân có những thay đổi não sớm liên quan đến bệnh Alzheimer.
Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn trong các quần thể lớn hơn, đa dạng hơn trong 1 thời gian dài hơn hiểu đầy đủ các liên kết này.
Tài liệu tham khảo
Polygenic Risk Score a New Tool for Predicting Late-Onset Alzheimer’s?
Pauline Anderson
October 08, 2021
Medscape.com
Link: http://www.medscape.com/viewarticle/960529
